||చావడీవర్ణనం నామ సప్తత్రీంశత్తమోధ్యాయః||

శ్రీ సాఈసచ్చరిత

|| అథ శ్రీసాఈసచ్చరిత || అధ్యాయ ౩౭ వా||

||శ్రీ గణేశాయ నమః||శ్రీ సరస్వత్యై నమః|| 

||శ్రీ కులదేవతాయై నమః||శ్రీ సీతారామచంద్రాభ్యాం నమః|| 

||శ్రీ సద్గురుసాఈనాథాయ నమః||

ధన్య ధన్య సాఈచే చరిత | ధన్య తయాచే నిత్యాచరిత | 

క్రియాహీ అకళ అత్యద్భూత | ఇత్థంభూత అకథ్య | ||౧|| 

1. సాయి చరిత్ర ధన్యం. వారు రోజూ చేసే పనులు కూడా ధన్యం. అర్థం కాని వారి పనులను, జరిగినవి జరిగినట్టు వర్ణించడం సాధ్యం కానిది.

అగాధ త్యాచే సచ్చరిత | ధన్య తయాచే జీవనవృత్త | 

ధన్య ధన్య తే అప్రతిహత | అసిధారావ్రత తయాచే | ||౨|| 

2. వారి సచ్చరితను తెలుసుకోవడం అసాధ్యం. వారి జీవనం ధన్యం. మార్పు లేని వారి రోజువారి జీవనం, కత్తి మీద సాములాంటిది, మరియు తిరుగులేనిది.

కధీ బ్రహ్మానందే ఉన్మత్త | కధీ తే నిజబోధే తృప్త | 

కధీ సర్వ కరూని అలిప్త | ఏసీ అనిశ్చిత తీ స్థితీ | ||౩|| 

3. ఒకప్పుడు, బ్రహ్మానందంలో ఉన్న బాబా, పిచ్చివానిలా కనిపిస్తారు. ఒకప్పుడు ఆత్మ జ్ఞానంలో తృప్తులై ఉంటారు. మరొకప్పుడు, అన్నీ చేస్తూ ఉన్నా, దేనికీ సంబంధించనట్లు ఉంటారు. ఇలా వారి స్థితి, చెప్పలేని రీతిగా ఉంటుంది.

కధీ సర్వ ప్రవృత్తి శూన్య | తరీ తో నవ్హే నిద్రాసంపన్న | 

నిజస్వార్థీ ఠేవూని మన | సదా సావధాన నిజరూపీ | ||౪|| 

4. ఒకప్పుడు ఏ పనీ లేకుండా ఉంటారు. అయినా, నిద్రపోయే స్థితిలో ఉండరు. తమ మేలు గురించే ఆలోచిస్తూ, ఎప్పుడూ ఆత్మ రూపంలో సావధానులై ఉంటారు.

కధీ సాగరాసమ ప్రసన్న | పరీ తో దురంత దుర్విగాహ్య గహన | 

కోణా హే అగాధరూప నిరూపణ | యథార్థేపణే కరవేల | ||౫|| 

5. మరొకప్పుడు, సముద్రంవలె ప్రసన్నంగా ఉంటారు. కాని, వారి ఆలోచనల లోతు, ముగింపు ఎవరికీ తెలియవు. లోతే తెలియని సముద్రంలాంటి వారి స్వభావాన్ని, ఉన్నది ఉన్నట్లుగా ఎవరు వర్ణించగలరు?

పురుషాంసవే ధరీ బంధుతా | స్త్రియా తయాచ్యా బహిణీ మాతా | 

బ్రహ్మచారీ ఊర్ధ్వరేతా | ఠావా సమస్తా సర్వదా | ||౬|| 

6. భక్తులలో మగవారు, వారికి సోదరులవంటి వారు. ఆడవారు, తల్లి లేక అక్కచెల్లెళ్ళతో సమానులు. వారు ఇంద్రియాలను జయించిన, ఆజన్మ బ్రహ్మచారి అని అందరికీ తెలిసినదే.

ఏసియాచే సత్సంగతీ | ప్రాప్త ఝాలీ జీ మతి | 

తీచ రాహో నిశ్చల స్థితి | నిధనపాప్తీ పర్యంత | ||౭|| 

7. ఇలాంటి వారి సహవాసంలో పొందిన, మనసుయొక్క చలించని స్థితి మరియు తెలివి, ఈ జీవితం ముగిసేదాక ఉండని.

ఉదండ వ్హావీ సేవావృత్తి | చరణీ జడావీ అనన్య భక్తి | 

భగవద్భావ సర్వాం భూతీ | అఖండ ప్రీతి తన్నామీ | ||౮|| 

8. వారి సేవ చేయాలన్న కోరిక ఎప్పటికీ స్థిరంగా ఉండుగాక. వారి పాదాల మీద ఉండే భక్తి, దృఢపడుగాక. అన్ని ప్రాణులలోనూ దేవుడున్నాడు అనే భావం కలుగుగాక. సాయి నామం మీద అంతు లేని ప్రీతి కలుగుగాక.

పాహోని త్యాచ్యా ఎకేక కృతీ | జే జే కారణ శోధూ జాతీ | 

తే తే కుంఠిత హోఉని అంతీ | స్వస్థచి బైసతీ తటస్థ | ||౯|| 

9. ఒకటికంటే ఒకటి అద్భుతమైన వారి పనులను చూసి, అవి ఎలా జరిగాయి అని తెలుసుకోవాలనే ప్రయత్నం చేసిన వారందరికీ, తెలివి పారక, వారి ప్రయత్నాలని మానుకోవాల్సి వచ్చింది.

కితిఎక స్వర్గసౌఖ్యా ఝగడతీ | వానితీ అత్యంత స్వర్గాచీ మహతీ | 

తే భూలోకా తుచ్ఛ మానితీ | మరణాచీ భీతి మ్హణతీ ఇథే | ||౧౦||

10. స్వర్గ సుఖాలు కావాలని కొందరు ఆశిస్తారు. ఇక్కడ, భూలోకంలో ఎప్పుడూ చావు భయం ఉంటుందని, దీనిని చిన్న చూపు చూస్తారు.

పరీ అవ్యక్తాంతూన ఆకారా యేతీ | తియేసచి మ్హణతీ వ్యక్త స్థితి | 
పుఢే తీచ ప్రవేశతా అవ్యక్తీ | మృత్యు మ్హణతీ తియేస | ||౧౧|| 

11. కాని, వారే కనిపించని స్థితినుండి, కనిపించే స్థితికి వచ్చారు. అలాగే, కనిపించే స్థితినుండి, కనిపించని స్థితికి పోవటమే చావు అని అంటారు. 

అధర్మ అజ్ఞాన రాగ ద్వేష | ఇత్యాదిక హే మృత్యుపాశ | 
యాంచే ఉల్లంఘన కరీ జో అశేష | త్యాసీచ ప్రవేశ స్వర్లోకీ | ||౧౨|| 

12. అధర్మం, అజ్ఞానం, కోపాలు, ఓర్వలేనితనం, అనే సంకెళ్ళే, చావు వైపుకు లాక్కుని పోతాయి. వానిని పూర్తిగా జయించిన తరువాతే, స్వర్గానికి పోవటం.

స్వర్గ స్వర్గ తో కాయ ఆణిక | వైరాజ తోచ స్వర్గ లోక | 
విరాట ఆత్మస్వరూప దేఖ | మానస దుఃఖ వివర్జిత | ||౧౩|| 

13. స్వర్గం! అయినా స్వర్గం అంటే ఏమిటి? వైరాగ్యమే స్వర్గం. ఈ జగత్తంతా నిండి ఉన్న పరమేశ్వరుడే ఆత్మ అని తెలుసుకోవటం, నొప్పి, బాధలనుండి మనసునుంచి దూరం చేయటమే స్వర్గం.

జేథే నాహీ రోగాది నిమిత్త | నాహీ చింతా వ్యాధీ దుఃఖ | 
జేథే న క్షుధా తృషాకులిత | కోణీ న వ్యథిత జరాభయే | ||౧౪|| 

14. అక్కడ రోగాల బాధలు, చింతలు, దుఃఖాలు ఉండవు. ఆకలి దప్పులుండవు. ఎవరూ ముసలితనంతో బాధపడరు.

జేథే నాహీ మృత్యు భయ | నాహీ విధినిషేధ ద్వయ | 
జీవ వావరే అత్యంత నిర్భయ | తీచ కీ దివ్య స్వర్గస్థితి | ||౧౫|| 

15. ఎక్కడ చావు భయం అసలు ఉండదో, ఎక్కడ ఏవి చేయాలి, ఏవి చేయకూడదు అనే బంధాలు లేవో, ఎక్కడ జీవులు అసలు భయమే లేక తిరుగగలరో, అదే ఆ దివ్యమైన స్వర్గం.

జే ఆబ్రహ్మస్థావరాంత | పూర్ణ స్థావర జంగమాంత | 
తేంచ తత్వ పరత్రీ వా యేథ | నానాత్వవిరహిత తేంచ తే | ||౧౬|| 

16, బ్రహ్మనుండి మొదలుకుని, కదిలీ కదలని వస్తువులు అన్నింటిలో, ఏది ఈ ప్రపంచమంతా నిండి ఉన్నదో, అదే తత్త్వం, చావు తరువాత కూడా ఉంటుంది. అది అక్కడైనా, ఇక్కడైనా, వేరుగా కాకుండా, ఒక్కటిగానే ఉంటుంది.

అసతా సంసార ధర్మ వర్జిత | హోతా ఉపాధి సమన్విత | 
తేంచ ఆభాసే అబ్రహ్మవత | అవిద్యామోహిత జీవాస | ||౧౭|| 

17. అజ్ఞానంతో, మాయతో కప్పబడిన వానికి, సంసారాన్ని వదులుకున్నా, ఈ ఆత్మ బ్రహ్మలాగ కనిపించదు.

పరబ్రహ్మ తే మజహూన భిన్న | తే మీ నవ్హే మీ తో ఆన | 
ఏసే జయాచే భేదజ్ఞాన | తో మరణాధీన సర్వదా | ||౧౮|| 

18. ‘నేను జీవుణ్ణి, పరమాత్మను కాను’ అని వేరుగా ఆలోచించే వారు, ఎప్పుడూ చావు చేతిలో చిక్కుకుని ఉంటారు.

జననాపాఠీ లాగలే మరణ | మరణాపాఠీ పునర్జనన | 
హే సంసృతిచక్ర పరివర్తన | పాఠీస చిరంతన తయాచ్యా | ||౧౯|| 

19. పుట్టుక వెనుకే చావు, చావు వెనుక మరల పుట్టుట, ఈ చావు పుట్టుకల చక్రం, వారి వెంట ఎప్పటికీ తిరుగుతూనే ఉంటుంది.

దుష్కర యజ్ఞ తపోదాన | ఇహీ జయాచే హోయ ఆపాదన | 
తే నారాయణ పద స్మృతివిహీన | స్వర్గాయతన కిమర్థ | ||౨౦||

20. చేయటానికి ఎంతో కష్టమైన యజ్ఞ, దాన, తపసుల వలన దొరికే స్వర్గంలో, నారాయణుని పాదలను తలుచుకోలేకపోతే, ఇంక ఆ స్వర్గం ఎందుకు?

కేవళ విషయ భోగాచే స్థాన | నలగే ఆముతే స్వర్గభువన | 
జేథే న గోవింద నామస్మరణ | కాయ కారణ తయాచే | ||౨౧|| 

21. కేవలం ఇంద్రియాల కోరికలను తీర్చుకునే చోటైన స్వర్గం, మనకు అవసరం లేదు. గోవిందుని పేరు తలచుకోలేని చోటు, మనకు ఎందుకు?

స్వర్గా జా అథవా నరకా | ఫరక నాహీ విషయసుఖా | 
ఇంద్రా వా గర్ధభా దేఖా | సుఖ విలోకా ఎకచీ | ||౨౨|| 

22. స్వర్గం కాని, లేక నరకం కాని, ఇంద్రియాల సుఖాలలో ఏ భేదమూ లేదు. దేవేంద్రునికైనా, గాడిదకైనా, ఇంద్రియాల సుఖాలు ఒక్కటే.

ఇంద్ర నందనవనీ ఘోళే | తోచ రాసభ ఉకిరడా లోళే | 
సుఖ పాహాతా ఎకచి తుళే | నాహీ తే వేగళే లవమాత్ర | ||౨౩|| 

23. ఇంద్రుడు నందనవనంలో అనుభవిస్తే, గాడిద పెంట కుప్పలో పొర్లాడి, అదే సుఖాన్ని అనుభవిస్తుంది. అలా, సుఖం ఒక్కటే. కొంచెం కూడా తేడా లేకుండా, సమానంగా ఉంటుంది.

జేథూని పుణ్యక్షయే పతన | కింన్నిమిత్త తదర్థ యత్న | 
త్యాహూన బరవే ఎథీల జనన | మహత్వే గహన భూలోక | ||౨౪|| 

24. సంపాదించుకున్న పుణ్యం కరిగి పోగానే, పడిపోయే స్వర్గం కోసం, ఎందుకు ప్రయత్నించటం? అంతకంటే గొప్పదైన ఈ భూలోకంలో పుట్టడమే మంచిది కదా!

జేథే ఆయుష్య కల్పవరీ | కాయ త్యా బ్రహ్మలోకాచీ థోరీ | 
అల్పాయుష్య హో కా క్షణభరీ | భూలోక పరీ ఆణీక | ||౨౫|| 

25. ఒక కల్పం అంటే, మనుషులకు ౪౩౨ కోట్ల ౨౦ లక్షల సంవత్సరాలు. ఒక కల్పంకంటే ఎక్కువ ఆయువు బ్రహ్మలోకంలో ఉన్నా, దాని గొప్పదనమేమిటి? తక్కువ ఆయువుతో, ఒక్క క్షణం ఉన్నా, ఈ భూలోకంవంటి చోటు ఇంకొకటి లేదు.

క్షణభంగూర ఆయుష్యపణ | కేలే కర్మ ఎక క్షణ | 
కరీ జో సర్వ ఈశ్వరార్పణ | పావే అభయ స్థాన తో | ||౨౬|| 

26. ఇక్కడ ఆయువు క్షణ మాత్రమైనా, ఈశ్వరునికి అర్పించి, ఏ ఒక్క పని క్షణం చేసినా, పడిపోయే భయం లేని చోటు దొరుకుతుంది.

జేథే న భగవద్భక్త జన | కరితీ న హరిగురుకథావర్ణన | 
సంగీత నృత్య భగవత్పూజన | తే కాయ స్థాన కామాచే | ||౨౭|| 

27. ఎక్కడ భగవద్భక్తులు లేరో, ఎక్కడ గురువుల కథా వర్ణన లేదో, హరి కీర్తన, సంగీత నృత్యాలతో దేవుని పూజ లేదో, ఆ చోటు, ఎందుకు పనికి వస్తుంది?

బ్రహ్మాత్మైకత్వ విజ్ఞాన | ఆత్యంతిక నిశ్రేయస సాధన | 
తే తో యా స్వర్గాహూన గహన | భూలోక హే స్థాన తయాచే | ||౨౮|| 

28. బ్రహ్మ, ఆత్మ, ఇవి ఒక్కటే అన్న దానిని, అనుభవంతో తెలుసుకోవటమనేది అన్నింటికంటే, గొప్ప జ్ఞానం. దీనిని పొందటానికి, గొప్ప స్వర్గ లోకంకంటే, ఈ భూలోకమే ఉత్తమం.

కాయావాచామనే కరూన | కరా పంచహీ ప్రాణ సమర్పణ | 
నిశ్చయాత్మక బుద్ధి హీ న లీన | హోవో గుర్వధీన సర్వస్వీ | ||౨౯|| 

29. దేహం, మాట, మనసుతో పాటు, పంచప్రాణాలను గురువుకు అర్పించి, బుద్ధిని కూడా ఆత్మలో లీనం చేసి, అన్ని విధాల గురువు పాదాల అధీనంలో ఉండాలి.

ఎవం సద్గురూస శరణ జాతా | భవభయాచీ కాయసీ వార్తా | 
ప్రపంచాచీ కిమర్థ చింతా | అసతా నివారితా సర్వస్వీ | ||౩౦||

30. ఇలా సద్గురువుకు శరణుజొచ్చితే, సంసారమంటే భయం ఎందుకుంటుంది? అన్ని దుఃఖాలనూ తొలగించే వారుండగా, సంసారంలోని కష్టాల గురించిన చింత ఎందుకు?

అవిద్యేచా జేథే వాస | తేథే పుత్ర పశ్వాది పాశ | 
సంసారచింతా అహర్నిశ | నాహీ లవలేశ సువిచార | ||౩౧|| 

31. ఎక్కడ అజ్ఞానం ఉంటుందో, ఎక్కడ భార్యాబిడ్డలు, పశు పక్షులు మొదలైన మాయా బంధాలుంటాయో, అక్కడ రాత్రింబవళ్ళూ సంసారం గురించిన చింతే ఉంటుంది. అక్కడ మంచి ఆలోచనలు రావటానికి, అసలు అవకాశమే లేదు.

అవిద్యా సర్వా మూళ కారణ | ఉపస్థాపి నానాత్వవిందాన | 
ఆచార్యాగమ సంస్కృత జ్ఞాన | తదర్థ సంపాదన కరావే | ||౩౨|| 

32. వీటన్నిటికీ అజ్ఞానమే మూల కారణం. ఈ అజ్ఞానమే సృష్టి, సృష్టికర్త, వేరు వేరనే భ్రమను కలిగిస్తుంది. అందుకే, శాస్త్రాలనుంచి, ఆచార్యులనుంచి, సంస్కృతంలో ఉన్న వేద జ్ఞానాన్ని సంపాదించుకోవాలి.

హోతా అవిద్యానివర్తన | ఉరే న అణుమాత్ర నానాత్వ జ్ఞాన | 
చుకే తయాచే జన్మ మరణ | ఎకత్వ విజ్ఞాన యా మూళ | ||౩౩|| 

33. ఒక సారి ఈ అజ్ఞానం తొలగిపోతే, వేరు వేరనే జ్ఞానం కొంచెం కూడా ఉండదు. ‘అంతా ఒక్కటే’ అనే జ్ఞానం కలిగిన వారికి, చావు పుట్టుకలు వదిలి పోతాయి.

ధరీ జో అత్యల్ప భేదదృష్టీ | పడేల జన్మ మరణాచే కష్టీ | 
తయాస వినాశ ఆణి సృష్టీ | లాగలీ పాఠీ సదోదిత | ||౩౪|| 

34. అన్నీ వేరు, వేరన్న ఆలోచన, ఏ కొంచెం ఉన్నవారైనా, చావు పుట్టుకల కష్టాలలో పడతారు. వినాశం మరియు సృష్టి, వారి వెంటే ఉంటాయి.

శ్రేయ హాచి జిచా విషయ | తీచ తీ విద్యా నిఃసంశయ | 
జిచా విషయ కేవళ ప్రేయ | అవిద్యా నామధేయ తియేస | ||౩౫|| 

35. దేని లక్ష్యం, మేలు చేయటమే (శ్రేయ) ఉంటుందో, అదే అసలైన జ్ఞానం. దేని లక్ష్యం, దైహికంగా (ప్రేయ) ఉంటుందో, దానిని అజ్ఞానం అంటారు.

మృత్యూ హేంచ మోఠే భవభయ | తయాపాసూన వ్హావయా నిర్భయ | 
ఘట్ట ధరా గురు చరణద్వయ | దేతీల అద్వయ బుద్ధీతే | ||౩౬|| 

36. సాంసారిక భయాలలో అన్నిటికంటే గొప్పది, చావు భయం. దానినుండి తప్పించుకోవాలంటే, గురువు రెండు పాదాలనూ, గట్టిగా పట్టుకోవటమే. వారు ‘అన్నీ ఒక్కటే (అద్వైతం)’ అనే బుద్ధిని అనుగ్రహిస్తారు.

జేథే ద్వితీయ అభినివేశ | తేథేంచ కీ యా భయాసీ ప్రవేశ | 
మ్హణోని జేథే న భయ లవలేశ | తే నిర్విశేష పద సేవా | ||౩౭|| 

37. అంతా వేరు వేరన్న భావన ఉన్నది అంటే, అక్కడ భయం కూడా ఉంటుంది. ఏ విధమైన భేదభావం లేని, గురువు పాదాల సేవలో ఉన్న వారికి, భయం ఏ మాత్రం కూడా ఉండదు.

శుద్ధప్రేమ మలయాగర | లావా తయాచితయా¹ భాళావర² | 
నేసవా భావార్థ పీతాంబర | దావీల విశ్వంభర నిజభక్తా | ||౩౮|| 

38. నిర్మలమైన ప్రేమ, అనే చందనాన్ని గురువు నొసటన దిద్దండి. భక్తి భావమనే పట్టు వస్త్రాలను, వారికి కట్టండి. అన్ని చోట్లా వ్యాపించి ఉన్న దేవుణ్ణి, వారు తమ భక్తులకు చూపిస్తారు.

దృఢ శ్రద్ధేచే సింహాసన | అష్టభావమండిత పూర్ణ | 
ఆనందాశ్రూజలే స్నపన³ | సద్యః ప్రసన్న ప్రకటేల | ||౩౯|| 

39. చలించని, దృఢమైన నమ్మకం, అనే సింహాసనాన్ని వారికి అర్పించి, ఎనిమిది భావాల కంటి నీటితో, వారికి అభిషేకం చేస్తే, వారు వెంటనే ప్రసన్నులౌతారు.

భక్తి మేఖళా కటీభోంతీ | బాంధోని ఆకళా⁴ తయాప్రతీ | 
సర్వస్వాచే నింబలోణ ప్రీతీ | కరా మగ ఆరతీ ఓంవాళా | ||౪౦||

40. భక్తి అనే నడుంపట్టీను, వారి నడుముకు చుట్టి, ఉన్నదంతా వారికి అర్పించి, చివరిలో, ప్రేమతో, వారికి ఆరతిని ఇవ్వండి.

కోణ్యాహీ కార్యాచా ప్రవిలయ | హోఈ ధరూని అస్తిత్వాశ్రయ | 
ఖడ్యానే ఘట ఫోడిలా జాయ | నివృత్త హోయ ఆకారచి | ||౪౧|| 

41. ఏ వస్తువు కాని, లేక పని కాని, నశించి పోతే, దాని ఉనికి నశించి పోదు. రాయితో కుండను పగలుగొట్టితే, ఆ కుండ ఆకారం మాత్రమే మారుతుంది.

ఘటాస్తిత్వాంశ లవమాత్రహీ | నాహీ ఏసా హోత నాహీ | 
ఫుటక్యా ఖాపర్యాంచియాహీ ఠాయీ | అనువృత్తీ హోఈ ఘటాచీ | ||౪౨|| 

42. కాని, ఆ కుండ ఉనికికి కారణమైన మట్టి, అసలు లేకుండా పోవటం అనేది జరగదు. విరిగిన కుండ పెంకులతో, ఆ కుండ ఆకారాన్ని మరల పొందవచ్చు.

మ్హణూన కార్యాచే జే ప్రవిలాపన | తే అస్తిత్వనిష్ఠ చిరంతన | 
మ్హణూన కోణాచేహీ దేహావసాన | నవ్హే పర్యవసాన శూన్యత్వీ | ||౪౩|| 

43. కనుక, ఏ వస్తువు నశించి పోయినా, దాని ఉనికియొక్క గుర్తులు మిగిలే ఉంటాయి. అలాగే, ఎవరు చనిపోయినా, ఆ చావు ఫలితం శూన్యం కాదు.

కార్య న కారణావ్యతిరిక్త | ఝాలే వ్యక్త జరీ అవ్యక్త | 
తరీ తే సదైవ సదన్విత | హే తో సుప్రతీత సర్వత్ర | ||౪౪|| 

44. కారణం లేకుండా ఏ పనీ ఉండదు. కనిపించనిది కనిపించినా, అది ఎప్పుడూ నిజంతోనే ముడిపడి ఉంటుంది. అనుభవంతో ఇది అందరికీ తెలిసినదే.

సూక్ష్మతేచియా న్యూనాధిక్యాచీ | పరంపరాహీ దర్శవీ హేంచి | 
 స్థూల కార్య విలయీ సాచీ | సూక్ష్మకారణచి అవశిష్ట | ||౪౫|| 

45. సూక్ష్మత్వంలోని, ఎక్కువ తక్కువలు కూడా, దీనినే తెలుపుతాయి. కంటికి కనిపించే ఏ వస్తువైనా నాశనమైనా, సూక్ష్మమైన దాని కారణం మిగిలే ఉంటుంది.

తయాచా హీ విలయ హోతా | త్యాహూన సూక్ష్మ అవశిష్ట రాహతా | 
సకలేంద్రియ మన బుద్ధి గ్రాహకతా | పావే వికలతా గ్రహణార్థీ | ||౪౬|| 

46. అది కూడా నశించిపోతే, అంతకంటే సూక్ష్మమైనది మిగిలి ఉంటుంది. తరువాత, అన్ని ఇంద్రియాల, మనసు, బుద్ధియొక్క గ్రహించే శక్తి, తగ్గి పోతుంది.

తాత్పర్య బుద్ధి హీ జేథే ఠకే | తేథేంచి మూర్త అమూర్తీ ఠాకే | 
పరీ త్యాచా న సద్భావ ఝాకే | సన్మాత్ర ఝళకే సర్వత్ర | ||౪౭|| 

47. చెప్పేదేమిటంటే, బుద్ధి కూడా అరిగిపోయిన తరువాత, కనిపించేది కనిపించకుండా పోతుంది. అయినా, దాని ఉనికి మాత్రం పోదు. అది ఎప్పుడూ, అన్ని చోట్లా వెలుగుతూనే ఉంటుంది.

బుద్ధి కామాస దేఈ ఆశ్రయ | మ్హణోని హిచా హోతా విలయ | 
తాత్కాళ హోఈ ఆత్మోదయ | పడే అక్షయ పద ఠాయీ | ||౪౮|| 

48. బుద్ధి ఎప్పుడూ కోరికలకు తావిస్తుంది. ఆ బుద్ధే నశించిపోతే, కోరికలూ నశించి, వెంటనే ఆత్మ ఉదయించి, శాశ్వతమైన స్థానం చేరుకుంటుంది.

అవిద్యా మాయా కామ కర్మ | హేచ ముఖ్య మృత్యూచే ధర్మ | 
హోతా యా సర్వాంచా ఉపరమ | హోఈ ఉపశమ బంధాచా | ||౪౯|| 

49. అజ్ఞానం, మాయ, కోరికలు, కర్మ, ఇవే చావుయొక్క ముఖ్య ధర్మాలు. ఇవన్నీ తొలగిపోతే, సాంసారిక బంధనాలు తొలగిపోతాయి.

హోతా సర్వ బంధననాశ | ప్రకటే ఆత్మా అప్రయాస | 
జైసా మేఘ జాణ్యాచా అవకాశ | స్వయంప్రకాశ చమకే రవీ | ||౫౦||

50. ఈ బంధాలన్నీ విడిపోగానే, మబ్బుల అడ్డు తొలగి పోయిన వెంటనే, స్వయంగా వెలిగే సూర్యుడిలా, ప్రయత్నం లేకుండానే ఆత్మ కనిపిస్తుంది.

శరీర మీ, హే మాఝే ధన | యా నాంవ దృఢ దేహాభిమాన | 
హేంచి హృదయగ్రంథి నిబంధన | దుఃఖాధివేశన మాయేచే | ||౫౧|| 

51. ‘ఈ దేహమే నేను, ఈ డబ్బు నాది’, అనే ఆలోచనలను ‘దేహాభిమానం’ అని అంటారు. దీని మూలంగానే, హృదయం బంధించబడి, మాయ కారణంగా అన్ని దుఃఖాలూ కలుగుతాయి.

జరీ హా దేహ ఎకదా నిమాలా | కర్మబీజే దేహాంతర లాధలా | 
తే బీజ నిఃశేష జాళావయాలా | చుకలా కీ ఆలా పునర్జన్మ | ||౫౨|| 

52. ఒక వేళ ఈ దేహం నశించిపోయినా, కర్మల ఫలంగా మరో దేహాన్ని పొందుతారు. ఆ కర్మ ఫలాలను, వేళ్ళతో సహ, కాల్చివేయక పోతే, మళ్ళీ పుట్టుక తప్పదు.

పునశ్చ బీజాంచే వృక్ష హోతీ | వాసనాబీజే జే దేహాంతర ప్రాప్తి | 
ఏసే హే చక్ర అవ్యాహత గతి | వాసనా నిమతీ తోంవరీ | ||౫౩|| 

53. మళ్ళీ అవి పెరిగి పెద్ద మానులౌతాయి. ఇలా, కోరికల విత్తనాల వలన మరో పుట్టుకను కలిగించే ఈ చావు పుట్టుకల చక్రం, ఆ కోరికలు తగ్గిపోనంత వరకూ, ఆగకుండా తిరుగుతూనే ఉంటుంది.

కామాంచా జై సమూళ వినాశ | తైంచ హృదయగ్రంథినిరాస | 
తైంచ అమర మర్త్య మనుష్య | హాచ ఉపదేశ వేదాంతీ | ||౫౪|| 

54. కోరికలను వేళ్ళతో సహ నశించి వేస్తేనే, హృదయానికి బంధనాలనుంచి విడుదల లభిస్తుంది. అప్పుడే, మనిషి చావుని మించి, అమరుడౌతాడు. వేదాంతం ఉపదేశించేది ఇదే.

ధర్మాధర్మవిహిత స్థితీ | జియే నామ విరజా వదతీ | 
అవిద్యా కామ నిర్మూలన కర్తీ | జేథే న లవ గతి మృత్యూతే | ||౫౫|| 

55. ధర్మాధర్మాలను మించిన స్థితిని ‘విరజా (అంటే కోరికలు లేనిది అని)’ స్థితి అని అంటారు. ఇది అజ్ఞానాన్ని, కోరికలను, వేళ్ళతో సహ నశింప చేస్తుంది. ఇక్కడ చావుకు కూడా ఏ శక్తీ ఉండదు.

వాసనాంచా పరిత్యాగ | తోచ బ్రహ్మానందాచా యోగ | 
నిరాలేఖ్యా త్యా శబ్ద ప్రయోగ | వాచావినియోగ అనిర్వాచ్యా | ||౫౬|| 

56. కోరికలను వదిలి వేసుకోవటమే బ్రహ్మానంద యోగం. ‘నిరాలేఖ్యా’ అంటే దీనికి ఎవరూ అర్థం చెప్పలేక పోయినా, మాటలతో చెప్పాలని ప్రయత్నిస్తారు. ‘అనిర్వాచ్యా’ అంటే, ఈ స్థితి మాటలకు అందనిదైనా, మాటలతోనే చెప్పాలనే ప్రయత్నం.

ఝాలియా పరబ్రహ్మ సంవిత్తి | తీచ సకలానిష్ట నివృత్తి | 
తీచ మనేప్సిత ఇష్టప్రాప్తి | హే శ్రీతిస్మృతి ప్రామాణ్య | ||౫౭|| 

57. బ్రహ్మ జ్ఞానం పొందటమే అన్ని అనిష్టాలనుంచి ముక్తి. అదే మన మనసులోని కోరిక కావాలి, శ్రుతులు, స్మృతులూ కూడా దీనినే చెబుతాయి.

“బ్రహ్మవిదాప్నోతి పరం” | హేంచ బ్రహ్మానందసాధ్య చరమ | 
యాహూన అన్య కాయ పరమ | “తరతి శోకమాత్మవిత్‍” | ||౫౮|| 

58. ‘బ్రహ్మావిదాప్నోతి పరం’ అంటే, బ్రహ్మను తెలుసుకున్న వారికే శాశ్వతమైన స్థానం దొరుకుతుంది అని. బ్రహ్మానందానికి ఇదే చివరి సాధన. ఇంతకంటే గొప్పది ఏముంటుంది? ‘తరతి శోకం ఆత్మ విత్’ అంటే, ఆత్మను తెలుసుకున్న వారు దుఃఖంనుండి తరిస్తారు అని.

సంసారార్ణవ తమోమూళ | పావావయా పరకూల⁵ | 
బ్రహ్మజ్ఞానచి ఉపాయ నిఖళ | సాధన సకళ ప్రాప్తీచే | ||౫౯|| 

59. అజ్ఞానానికి కారణమైన ఈ సంసార సాగరాన్ని దాటటానికి, బ్రహ్మజ్ఞానమే ఉపాయం. దేనిని పొందాలన్నా, ఇదే అన్నింటికీ సాధనం.

పూర్ణ శ్రద్ధా ఆణి ధీర | హేచి మూర్త ఉమామహేశ్వర | 
మస్తకీ నసతా యత్కృపాకర | దిసే న విశ్వంభర హృదయస్థ | ||౬౦||

60. పూర్తి శ్రద్ధ, మరియు ధైర్యం, ఈ రెండూ పార్వతీ పరమేశ్వరులు. దయతో కూడిన వారి చేయి, మన తలపై లేకపోతే, హృదయంలోని విశ్వంభరుడు కనిపించడు.

వదలే సాఈనాథ గురువర్య | ఉద్గార జ్యాంచే అమోఘవీర్య | 
పాహిజే నిష్ఠేచే అల్ప ధైర్య | మహదైశ్వర్య పావాల | ||౬౧|| 

61. అని సాయినాథ గురువర్యులు అన్నారు. వారి మాటలు అమోఘమైన శక్తిగలవి. శ్రద్ధా, నిష్ఠలతో పాటు, సహనం కూడా ఉంటే, మహా ఐశ్వర్యాన్ని పొందుతారని వారు చెప్పారు.

అసన్మాత్ర అవఘే దృశ్య | హే తో మానణే యేతే అవశ్య | 
స్వప్నదర్శన ఘ్యా ప్రత్యక్ష | సర్వహీ అదృశ్య ప్రబోధీ | ||౬౨|| 

62. కనిపించే ఈ జగత్తంతా నిజం కానిది. అంటే ఉనికి లేనిది. దీనిని మనం ఒప్పుకోవలసినదే. ఎందుకంటే, కలలో మనకు కనిపించేదంతా, మేలుకోగానే కనిపించకుండా పోతుంది. 

యేథవరీ బుద్ధీచీ ధాంవ | యేథవరీచ ఆత్మ్యాశీ సద్భావ | 
పరీ జేథే న సదసతా ఠావ | తో తత్వభావ తో ఆత్మా | ||౬౩|| 

63. మన బుద్ధి ఇంతవరకే ఆలోచించగలదు. అందుకే, ఆత్మ గురించిన మన జ్ఞానం కూడా ఇంతవరకే. కాని, సత్యం మరియు అసత్యం అనేవి బుద్ధితో తెలుసుకోలేనివి అనే తత్వమే నిజమైన ఆత్మ. 

సదసదాది ప్రత్యయవర్జిత | అలింగ సర్వ విశేషరహిత | 
తేంచ శబ్ద శబ్దాంతర వర్ణిత | తేంచ సర్వగత గురురూప | ||౬౪|| 

64. నిజమో, మాయో అనే గుణాలు లేకుండా, ఆడా మగా తేడా లేకుండా, ఏ ప్రత్యేకమైన గుణాలూ లేనిది, మరియు ఎన్నో రకాలుగా వర్ణించబడి, అంతటా వ్యాపించి ఉన్న ఆత్మయొక్క రూపమే, గురు రూపం. 

ఆత్మా సర్వ విశేష రహిత | జరా జన్మ మరణాతీత | 
హా పురాణ ఆణి శాశ్వత | అపక్షయ వర్జిత సర్వదా | ||౬౫|| 

65. ఈ ఆత్మకు ప్రత్యేకమైన గుణాలు ఏవీ లేవు. ఇది ముసలితనానికి, చావుకు లోబడనిది. ఎప్పటినుంచో శాశ్వతంగా ఉంటూ, నాశం కానిది. 

హా నిత్య అజ పురాతన | సర్వగత జైసే గగన | 
అనాది ఆణి అవిచ్ఛిన్న | వృద్ధి శూన్య అవిక్రియ | ||౬౬|| 

66. మార్పు లేనిదిగా, పుట్టుక లేనిదిగా, ఎప్పటినుంచో ఉన్నదిగా, ఈ ఆత్మ ఆకాశం వలె అన్ని చోట్లా వ్యాపించి ఉంటుంది. ఆత్మ ముక్కలుగా చేయలేనిది. దీనికి మొదలు, చివర లేదు. ఎప్పటికీ మారకుండా ఒకే రకంగా ఉంటుంది. 

జే అశబ్ద ఆణి అరూప | అనాది అనంత ఆణి అమూప | 
అవ్యయ అగంధ అరస అలేప | కవణాతే స్వరూప వర్ణవేల | ||౬౭|| 

67. రూపం లేనిది, మొదలు, చివర లేనిది, కొలవటానికి వీలు కానిది, ఎన్నటికీ తరగనిది, వాసన, రుచి లేనిది అయిన ఈ ఆత్మ రూపాన్ని ఎవరు వర్ణించగలరు? 

పరీ దిసేనా ఏసియా నిర్గుణా | నేణతపణే జరీ నేణా | 
జ్ఞానే దవడా హా అజ్ఞానపణా | కధీంహీ న మ్హణా శూన్య తయా | ||౬౮|| 

68. కళ్ళకు కనిపించని, ఇలాంటి గుణాలు లేని, ఆత్మను అజ్ఞానంతో తెలుసుకోలేము. ఈ అజ్ఞానాన్ని జ్ఞానంతో తొలగించాలి. అంతే కాని, ఆత్మ లేదు అని ఎప్పటికీ అనకూడదు. 

కాయ తీ పరమహంస స్థితీ | శ్రీసాఈచీ నిజ సంపత్తీ | 
కాళే చోరిలీ హాతోహాతీ | దిసేల మాగుతీ తీ కాయ | ||౬౯|| 

69. శ్రీసాయియొక్క పరమహంస స్థితి, వారి అద్భుతమైన పారమార్థిక సంపత్తి, ఎంత గొప్పవి! కాలం దోచుకొని పోయిన ఆ సంపత్తిని, మనం మరల చూడగలమా? 

ధనసుతదారాసక్త భక్త | రాహూ ద్యా కీ యాంచీ మాత | 
దర్శనా యేత యోగీ విరక్త | రాహత ఆసక్త పదకమలీ | ||౭౦||

70. భార్యాబిడ్డలు, డబ్బు, వీటి మోహంలో చిక్కుకున్న సాధారణ భక్తులే కాక, యోగులు, విరాగులు కూడా వారి దర్శనానికి వచ్చి, వారి పాద కమలాల మీద భక్తి కలిగి, అక్కడే ఉండి పోతారు. 

కామ కర్మ బంధ విముక్త | సర్వైషణా వినిర్ముక్త | 
దేహ గేహాదికీ విరక్త | జగీ భక్త తో ధన్య | ||౭౧|| 

71. కోరికలనుండి, కర్మబంధాలనుండి, డబ్బు భార్య కొడుకుల (ఈషణత్రయాలు) మీద గల వ్యామోహంనుండి, ముక్తి చెందినవారు, దేహం, సంసారం మొదలైన వానినుంచి బయటపడిన భక్తులు, ఈ జగత్తులో ధన్యులు. 

సాఈ జయాచా దృష్టి విషయ | తయా వస్త్వంతర దిసేల కాయ | 
దృశ్యమాత్రీ సాఈ శివాయ | రికామా ఠాయ దిసేనా | ||౭౨|| 

72. కళ్ళకు కనిపించేది అంతా సాయియే అని అనుకునే వారికి, వేరే వస్తువు కనిపిస్తుందా? ఎక్కడ చూసినా సాయియే తప్ప, ఖాళీ చోటు కనిపించదు. 

వదనీ శ్రీసాఈచే నామ | హృదయీ శ్రీసాఈచే ప్రేమ | 
తయా నిత్య ఆరామ క్షేమ | రక్షీ స్వయమేవ సాఈ త్యా | ||౭౩|| 

73. సాయి పేరు ఎప్పుడూ చెప్పేవారి, మనసులో సాయి మీద ప్రేమ ఉన్నవారి, యోగక్షేమాలను సాయియే స్వయంగా చూస్తారు. 

శ్రవణాచీహీ తీచ గత | శబ్ద నాహీ సాఈవ్యతిరిక్త | 
ఘ్రాణీ సాఈ పరిమళ భరత | రసనా పఘళత సాఈరసే | ||౭౪|| 

74. అలాగే చెవులతో వినటం కూడా. ఎప్పుడూ సాయి అనే శబ్దం తప్ప వేరే దేనినీ వినకుండా, ముక్కుతో సాయి సువాసనను పీల్చుతూ, నాలుకతో ఎప్పుడూ సాయి అనే మధుర రసాన్ని చవి చూస్తూ ఉండాలి. 

సుఖాచే జే సోలీవ సుఖ | కాయ సాఈచే సుహాస్య ముఖ | 
ధన్య భాగ్యాచా తో దేఖ | జేణే తే శబ్ద పీయుఖ సేవిలే | ||౭౫|| 

75. ఎప్పుడూ చిరునవ్వుతో ఉండే ఆ ముఖం, సుఖాలలోకెల్లా ఎంతో మంచిదైన సుఖాన్ని ఇస్తుంది. అమృతంలాంటి సాయి మాటలను విన్నవారే ధన్యులు. 

కల్యాణాచే నిధాన | సుఖ శాంతీచే జన్మస్థాన | 
సదసద్వివేక వైరాగ్యవాన | సదా సావధాన అంతరీ | ||౭౬|| 

76. అన్ని శుభాలకూ తావై, అన్ని సుఖ శాంతులకు పుట్టిల్లు అయి, నిజానిజాల తేడా తెలిసిన వివేకంతోను, వైరాగ్యంతోను, సాయి ఎప్పుడూ మనసులో జాగరూకులై ఉంటారు. 

గోరసేంసీ వత్స ధాలే | తరీ న మాయేపాసూన హాలే | 
తైసే మన హే పాహిజే బాంధిలే | దావణీ దావిలే గురుపాయీ | ||౭౭|| 

77. పాలు తాగుతూ, కడుపు నిండినా, దూడ తల్లి ఆవు దగ్గరనుండి కదలదు. అందుకే దూడను తల్లినుండి దూరంగా కట్టివేసినట్లు, మనసును కోరికలనుండి దూరం లాగి, గురువు పాదాలకు కట్టి పడేయాలి. 

వ్హావయా గురుకృపానురాగా | వందా తత్పద కమలపరాగా | 
కేలియా హితబోధా జాగా | అనుభవ ఘ్యాగా పదోపదీ | ||౭౮|| 

78. గురువు అనుగ్రహాన్ని పొందటానికి, వారి పాద కమలాలకు నమస్కారం చేయండి. వారు చెప్పిన మంచి మాటలను చక్కగా తెలుసుకుని, ప్రతి క్షణమూ గొప్ప అనుభవాలను పొందండి. 

యథేచ్ఛ రమతా ఇంద్రియార్థీ | అంతరీ ఠేవా సాఈ ప్రీతీ | 
తోచి కామా యేఈల అంతీ | స్వార్థీ పరమార్థీ ఉభయత్ర | ||౭౯|| 

79. ఇంద్రియాల సుఖాలను అనుభవిస్తూ, తృప్తి చెందుతున్నా, మనసులో సాయి మీద ప్రేమ కలిగి ఉండండి. అదే చివరకు స్వార్థానికి, పరమార్థానికి రెంటికీ పనికి వస్తుంది. 

మంత్రసిద్ధ మాంత్రిక అంజన | దావీ పాయాళూస భూమిగత ధన | 
తైసేచ గురుపదరజ ధూసర నయన | జ్ఞాన విజ్ఞాన పావతీ | ||౮౦||

80. మంత్రసిద్ధిగల మాంత్రికుడు, అంజనం వేసుకుని, భూమిలో దాగివున్న నిధిని చూపించినట్లే, గురు పాదాల ధూళితో నిండిన కళ్ళు, జ్ఞాన విజ్ఞానాలను తెలుసుకుంటాయి. 

సిద్ధాంచీ జీ జీ లక్షణే | సాధకాంచీ తీ తీంచ సాధనే | 
సాధ్య కరాయా దీర్ఘప్రయత్నే | అభ్యాస సూజ్ఞే కరావా | ||౮౧|| 

81. సిద్ధ పురుషులకు ఏయే లక్షణాలు ఉన్నాయో, అవన్నీ సాధకులకు సాధనాలు. వానిని పొందటానికి తెలివిగా, గట్టి ప్రయత్నంతో, అభ్యాసం చేయాలి.

దుగ్ధాపోటీ ఆహే ఘృత | పరీ న కరితా తే ఆమ్లయుత | 
నాహీ తక్ర నా నవనీత | తేంహీ అపేక్షిత సంస్కారా | ||౮౨|| 

82. పాలలో నేయి ఉంటుంది. కాని, పాలను కాచి, పెరుగు వేసి, తోడు పెట్టకపోతే, మజ్జిగ కాని, వెన్నగాని రాదు. అది కూడా సరియైన పద్ధతిలో చేస్తేనే, అప్పుడు వెన్న వస్తుంది. 

తక్ర ఘుసల్యా విరహిత | ప్రాప్త హోఈనా నవనీత | 
తేంహీ న కరితా అగ్నిసంయుక్త | స్వాదిష్ట ఘృత లాభేనా | ||౮౩|| 

83. మజ్జిగను చిలకకుండా, వెన్న దొరకదు. వెన్నను మంటపై కాచక పోతే, రుచికరమైన నేయి దొరకదు. 

పాహిజే సంస్కార బలవత్తతా | పూర్వాభ్యాసే బుద్ధిమత్తా | 
అభ్యాసావీణ న చిత్త శుద్ధతా | తిజవీణ దుర్గమతా జ్ఞానాస | ||౮౪|| 

84. బలమైన అభ్యాసం లేకుంటే, మనసు పరిశుద్ధం కాదు. అది పరిశుద్ధం కాకపోతే, జ్ఞానం పొందటం చాలా కష్టం. అది కూడా, పుట్టుకతో అలవాటు చేసిన ధార్మిక ప్రభావం వలన, మరియు బుద్ధి కుశలత, సంస్కారం వలన ఇది సాధ్యమౌతుంది. 

వ్హావీ నిర్మళ చిత్తవృత్తీ | తరీచ హోఈల ఆత్మప్రాప్తీ | 
హాతా నయే జో తీ స్వరూప స్థితి | భగవద్భక్తి సోడూ నయే | ||౮౫|| 

85. మనసు పరిశుద్ధంగా ఉంటేనే, ఆత్మ అనుభవమౌతుంది. కనుక, ఆత్మ జ్ఞానం కలిగేంత వరకూ, దేవుని మీద భక్తిని విడిచి పెట్టరాదు. 

లాగే భగవద్భక్తీచా పాయా | మందిర ఆత్మజ్ఞానాచే ఉఠాయా | 
చారీ ముక్తీచే కళస ఝళకాయా | ధ్వజా ఫడకాయా విరక్తీచీ | ||౮౬|| 

86. ఆత్మజ్ఞానం అనే గొప్ప గుడి కట్టడానికి, ఆ గుడి మీద వైరాగ్యమనే పతాకం ఎగరటానికి, మరియు నాలుగు రకాల ముక్తి అనే కలశాలు నిలపటానికి, దేవుని మీద భక్తి అనే పునాది చాలా అవసరం. 

రాత్రందిన కర్దమీ లోళతీ | శ్వాన సూకరే విష్ఠా భక్షితీ | 
విషయభోగ తీంహీ భోగితీ | తీచ కా మహతీ నరదేహీ | ||౮౭|| 

87. కుక్కలు, పందులు కూడా రాత్రింబవళ్ళూ బురదలో పొర్లుతూ, మలాన్ని తింటూ, ఇంద్రియ సుఖాలను అనుభవిస్తాయి. మనిషి దేహానికీ అవే ఉంటే, అందులో గొప్పతనమేముంది? 

హోయ జేణే చిత్త శుద్ధి | జేణే అఖండ బ్రహ్మసిద్ధి | 
తే స్వధర్మాచరణ ఆధీ | తప హే సాధీ నరదేహే | ||౮౮|| 

88. మనసును పరిశుద్ధం చేసి, మన ధర్మాన్ని ఆచరించడమనే తపస్సును చేస్తే, దొరికే బ్రహ్మ సిద్ధిని, ఈ దేహంతోనే సాధించాలి. 

సాధుసేవా ముక్తీచే ఘర | స్త్రైణసంగ నరకద్వార | 
హే పూజ్య వృద్ధజనోద్గార | విచారార్హ సర్వథా | ||౮౯|| 

89. సాధువుల, సత్పురుషుల సేవ చేస్తే, ముక్తి దొరకుతుంది. విపరీతమైన ఆడవారి సహవాసం నరకానికి దారి తీస్తుందని, పెద్దలు చెప్పిన మాటలను ఎప్పుడూ గుర్తుంచుకోవాలి. 

సదా సదాచార సంపన్న | దేహ నిర్వాహాపురతే అన్న | 
గృహదారాది స్పృహాశూన్య | ఏసా జో ధన్య తో సాధూ | ||౯౦||

90. ఎప్పుడూ సరియైన ఆచారంతో, దేహాన్ని పోషించటానికే అన్నం తింటూ, ఇల్లు, ఇల్లాలు, పిల్లలు మొదలైన వాటి మీద ఏ మాత్రం ధ్యానం లేని సాధువులు ధన్యులు. 

జే జే అనిమేష చింతితీ సాఈ | ప్రచీతీచీ పహా నవలాఈ | 
స్వయే సాఈ తయాంస ధ్యాఈ | హోఊన ఉతరాఈ తయాంచా | ||౯౧|| 

91. ఎప్పుడూ సాయినే మనసులో తలచుకుంటూ ఉండే వారి అనుభవాలను గమనిస్తే, అలాంటి వారినే సాయి కూడా తలచుకుంటూ, ఋణపడి ఉంటారు. 

ధన్య నామస్మరణ మహతీ | గురూహీ భక్తస్మరణ కరితీ | 
ధ్యాతా ప్రవేశే ధ్యేయస్థితి | పూర్ణ విస్మృతి పరస్పరా | ||౯౨|| 

92. పేరును తలుచుకోవడంలో ఉండే గొప్పతనం ధన్యం. గురువు కూడా, భక్తులను తలచుకుంటూ ఉంటారు. ఎప్పుడూ ధ్యానంలో ఉండేవారు, దేని గురించి ధ్యానిస్తున్నారో, దానితో ఒకటై, తమ మొదటి స్థితిని పూర్తిగా మరచి పోతారు. 

“తుమ్హీ జాణా తుమచీ కరణీ | మజ తో అహర్నిశ తుమచీ ఘోకణీ” | 
ఏశీ బాబాంచీ ప్రేమళ వాణీ | అసేల స్మరణీ బహుతాంచ్యా | ||౯౩|| 

93. “మీరు చేసే పనులు, మీకే బాగా తెలుసు. కాని, నాకు మాత్రం రాత్రింబవళ్ళూ మీ చింతే” అని చెప్పిన బాబాయొక్క ప్రేమతో నిండిన మాటలు అందరికీ గుర్తు ఉండే ఉంటుంది. 

నలగే ఆమ్హా జ్ఞానకథా | పురే హా ఎక సాఈచా గాథా | 
కితీహీ పాపే అసోత మాథా | సంకటీ త్రాతా హా ఆమ్హా | ||౯౪|| 

94. బుద్ధి చెప్పే కథలు మనకు అవసరం లేదు. సాయియొక్క ఈ చరిత్ర చాలు. మన నెత్తి మీద ఎన్ని పాపాలు ఉన్నా, ఇది మనలను కష్టాలనుండి రక్షిస్తుంది. 

జరీ న కరవతీ పారాయణే | తరీ యాంతీల గురుభక్తి ప్రకరణే | 
శ్రోతా కీజే హృదయాభరణే | నిత్య శ్రవణే నేమానే | ||౯౫|| 

95. దీనిని రోజూ పారాయణ చేయలేక పోతే, ఇందులోని గురుభక్తి గురించిన అధ్యాయాలను నియమంగా చదివి, వానిని మనసుకు గొప్ప ఆభరణాలుగా చేసుకోండి. 

దివసాచ్యా కోణత్యాహీ ప్రహరీ | వాచీల నిత్య హే చరిత్ర జరీ | 
నిజ గురురాజ సహ శ్రీహరీ | భేటేల నిర్ధారీ భావికా | ||౯౬|| 

96. ప్రతి రోజూ ఏదో ఒక సమయంలోనైనా, ఈ చరిత్రను చదివే భక్తులకు, గురువుతో సహా శ్రీహరి తప్పక కనిపిస్తాడు. 

అఖండ లక్ష్మీ నాందేల ఘరీ | వాచితీల జే నిరంతరీ | 
నిదాన జో ఎక సప్తాహ కరీ | దరిద్ర దూరీ తయాచే | ||౯౭|| 

97. ఈ గ్రంథాన్ని ఎప్పుడూ చదివే వారి ఇంటిలో, లక్ష్మి ఎల్లప్పుడూ ఉంటుంది. ఓర్పుతో ఒక వారం పారాయణ చేస్తే, వారి దారిద్ర్యం తొలగి పోతుంది. 

హే మీ వదతో ఏసే న మ్హణా | తేణే సంశయ ఘేరీల మనా | 
సాఈచ వదవీ మాఝియే వదనా | క్లిష్ట కల్పనా సోడావీ | ||౯౮|| 

98. ఇది నేను చెబుతున్నానని అనుకోకండి. అలా అనుకుంటే, మనసులో ఎన్నో అనుమానాలు పుట్టుకొస్తాయి. సాయియే నా నోటితో చెప్పిస్తూ ఉన్నారు, కనుక, అనవసరమైన ఆలోచనలను విడిచి పెట్టండి. 

తో హా సకళ గుణ ఖాణీ | సాఈ నిజభక్త కైవల్యదానీ | 
కథా జయాచీ కలిమల హరణీ | శ్రోతా శ్రవణీ పరిసిజే | ||౯౯|| 

99. అన్ని గుణాలకు తావైన ఈ సాయి, తమ భక్తులకు మోక్షాన్ని ఇస్తారు. కలియుగంలోని పాపాలను తొలగించే వారి కథలను, శ్రోతలు, శ్రద్ధగా వినండి. 

ఏసియా సంత కథాంపుఢే | స్వర్గ సౌఖ్య తే కాయ బాపుడే | 
కోణ ఢుంకూన పాహీల తికడే | టాకూన రోకడే సత్కథన | ||౧౦౦||

100. ఇలాంటి సత్పురుషుల చరిత్ర ముందు, స్వర్గ సుఖం ఏ పాటిది? వెంటనే ఫలితాన్నిచ్చే, ఈ సచ్చరితను వదిలి, స్వర్గం వైపు ఎవరైనా చూస్తారా? 

సుఖ దుఃఖ హే తో చిత్తవికార | సత్సంగ సర్వదా నిర్వికార | 
కరీ చిత్త చైతన్యాకార | సుఖదుఃఖా థార దేఈనా | ||౧౦౧|| 

101. సుఖం, దుఃఖం అనేవి మనసుకు కలిగే మార్పులు. సత్సంగంలో ఇలాంటి మార్పులు ఏవీ ఉండవు. దానివలన, సత్సంగాలు ఎప్పుడూ మనసును చైతన్యంలో లీనం చేసి, సుఖదుఃఖాలకు చోటు లేకుండా చేస్తాయి.

జే సుఖ విరక్తా ఎకాంతీ | కీ జే భక్తా కరితా భక్తి | 
అసో ఇంద్ర కీ చక్రవర్తీ | న మిళే కల్పాంతీ తయాంనా | ||౧౦౨|| 

102. వైరాగ్యం పొందిన వానికి ఒక్కడే ఉండటంలో దొరికే సుఖం, భక్తునికి భక్తి ద్వారా లభించే సుఖం, ఇంద్రునికైనా, ఏ చక్రవర్తికైనా, కాలం ముగిసేంత వరకూ కూడా దొరకదు. 

ప్రారబ్ధభోగ బలవత్తర | బుద్ధి ఉపజే కర్మానుసార | 
ఉపజో పరీ హే నేమనేమాంతర | భక్త తత్పర టాళీల | ||౧౦౩|| 

103. వెనుకటి జన్మలనుంచి సంపాదించుకున్న ప్రారబ్ధ కర్మల ఫలం చాలా బలవత్తరమైనది. మనిషి బుద్ధి ఈ కర్మాలను బట్టీ పనిచేస్తుంది. మునుపే నిర్ణయించబడిన ఇలాంటి కర్మ ఫలాలను కూడా, భక్తుడు తప్పించుకోగలడు. 

కరా కీ భగీరథ ఉద్యోగ | చుకేనా ప్రారబ్ధకర్మభోగ | 
అవశ్య భావిత్వాచా యోగ | తయాచా వియోగ అశక్య | ||౧౦౪|| 

104. ఎంత భగీరథ ప్రయత్నం చేసినా, ప్రారబ్ధ కర్మల ఫలాలను అనుభవించక తప్పదు. జరగాల్సింది తప్పక జరుగుతుంది. దానినుండి తప్పించుకోవటం అసాధ్యం. 

జైసే యే దుఃఖ అవాంఛిత | సుఖహీ తైసేంచ అకల్పిత | 
దేహప్రారబ్ధాచీ హీ గత | ఆధీంచ అవగత సంతాంస | ||౧౦౫|| 

105. వద్దనుకున్నా వచ్చే దుఃఖాల లాగే, సుఖాలు కూడా అనుకోకుండా వస్తాయి. ఈ ప్రారబ్ధ కర్మల ఫలాల గురించి, సత్పురుషులకు ముందే తెలిసి ఉంటుంది. 

అఖండ తన్నామావర్తన | హేంచి ఆమ్హా వ్రత తప దాన | 
వేళోవేళీ శిరడీ ప్రయాణ | హేంచి తీర్థాటణ ఆముచే | ||౧౦౬|| 

106. ఆపకుండా చేసే సాయినామ సంకీర్తనే మన తపస్సు, వ్రతం, దానం మరియు ధర్మం. తరచూ శిరిడీ వెళ్ళిరావడమే మన తీర్థయాత్రా పర్యటన. 

సాఈ సాఈతి నామస్మరణ | యాచ మంత్రాచే అనుష్ఠాన | 
హేంచ ధ్యాన హేంచ పురశ్చరణ | అనన్య శరణ యా జావే | ||౧౦౭|| 

107. ఒకే మనసుతో సాయికి శరణుజొచ్చి, ‘సాయి, సాయి’ అని వారి పేరును ఎప్పుడూ తలచుకోవటమే, మనము జపించే మంత్రం, అదే మన ధ్యానం, అదే మన పురశ్చరణ. 

నిష్కపట ప్రేమానుసంధాన | ఇతుకేంచ ఖరే తయాచే పూజన | 
మగ అంతరీ ఘ్యా అనుభవూన | అతర్క్య విందాన తయాచే | ||౧౦౮|| 

108. వారి మీద మోసం లేని ప్రేమను కలిగి ఉండటమే, వారి అసలైన పూజ. తరువాత, వారి అమోఘమైన లీలల అనుభవాలను మనసులోనే పొందండి. 

పురే ఆతా హే గుర్హాళ | ఆమ్హా పాహిజే సత్వర గూళ | 
పూర్వ సూచిత కథా రసాళ | శ్రవణార్థ సకళ ఉత్సుక | ||౧౦౯|| 

109. ఇక ఈ బెల్లపు తయారీ చాలు. మనకు వెంటనే బెల్లం కావాలి. మునుపు చెప్పిన రసభరితమైన కథను వినటానికి, అందరూ ఎంతో ఉత్సుకతతో ఉన్నారు. 

ఏసా శ్రోతృవృందాంచా భావ | జాణూని సూచిత కథా నవలావ | 
ఆవరిలా హా గ్రంథ గౌరవ | అవధానసౌష్ఠవ రాఖాయా | ||౧౧౦||

110. శ్రోతల ఈ శ్రద్ధను గమనించే, చెప్పిన కథను వినటంలో వారి మనసు నిలకడతో ఉండాలని, ఈ గ్రంథాన్ని కుదించాను. 

కావ్య పదబంధ వ్యుత్పత్తీ | నేణే మీ పామర మందమతీ | 
కరధృత లేఖణీ ధరోని హాతీ | సాఈచ లిహవితీ తే లిహితో | ||౧౧౧|| 

111. చదువు రాత రాని, తెలివి లేని వాణ్ణైన నాకు, గ్రంథాన్ని ఎలా వ్రాయాలో తెలియదు. కలం పట్టుకుని ఉన్న నా చేతిని పట్టుకుని, స్వయంగా సాయియే వ్రాయిస్తుంటే, నేను వ్రాస్తున్నాను, అంతే. 

సాఈ నసతా బుద్ధిదాతా | తరీ మీ కోణ చరిత్ర లిహితా | 
త్యాచీ కథా తోచి వదవితా | ఆణీక లిహివితాహీ తోచ | ||౧౧౨|| 

112. సాయి నాకు బుద్ధిని ఇవ్వకుండా ఉంటే, నేనీ చరిత్రను ఎలా వ్రాయగలను? వారి కథలను వారే చెప్పిస్తారు. వ్రాయించేది కూడా వారే. 

అసో ఆతా కథానుసంధాన | చావడీ హండీ ప్రసాద కథన | 
కరూ మ్హణూన దిధలే ఆశ్వాసన | కథా నిరూపణ తే పరిసా | ||౧౧౩|| 

113. ఇప్పుడు కథను ముందుకు సాగిద్దాం. చావడి ఊరేగింపు మరియు బాబా వంట పాత్ర, మరియు ప్రసాదాన్ని పంచటం గురించి, చెబుతానని మాట ఇచ్చాను. ఆ కథలను జాగ్రత్తగా వినండి. 

ఆణీకహీ తదంగభూత | అథవా దుజియా కథా జ్యా స్మరత | 
త్యా త్యా సాంగూ శ్రోతయాంప్రత | త్యా సావచిత్త పరిసావ్యా | ||౧౧౪|| 

114. ఆ కథలే కాక, వానికి సంబంధించినవి కాని, లేదా గుర్తుకు వచ్చిన వేరే కథలను కూడా చెబుతాను. శ్రోతలు శ్రద్ధగా వినండి. 

ధన్య సాఈ కథాంచా నవలావ | ధన్య ధన్య శ్రవణ ప్రభావ | 
మననే ప్రకటే నిజస్వభావ | థోరావే సద్భావ సాఈపదీ | ||౧౧౫|| 

115. ధన్యం సాయి కథలలోని అద్భుతం. వానిని విని కలిగే ప్రభావం ధన్యం. వానిని ఎప్పుడూ తలచుకుంటూ ఉంటే, అసలైన మన మంచి స్వభావం బయటకు రావటంతో, సాయి పాదాల మీద మంచి భక్తి కలుగుతుంది. 

ఆతా ఆధీ చావడీ వర్ణన | సమారంభాచే కరూ దిగ్దర్శన | 
బాబా కరీత ఎకాంతరా⁶ శయన | చావడీ లాగూన నియమానే | ||౧౧౬|| 

116. ఇప్పుడు చావడి గురించి మొదలు వర్ణిస్తాను. తరువాత, జరిగే ఉత్సవం గురించి చెబుతాను. రోజు విడిచి రోజు, నియమంగా, బాబా చావడిలో పడుకునే వారు. 

ఎక రాత్ర మశీదీంత | దుజీ క్రమీత చావడీప్రత | 
ఏసా హా క్రమ బాబాంచా సతత | సమాధీ పర్యంత చాలలా | ||౧౧౭|| 

117. ఒక రాత్రి మసీదులో, రెండవ రాత్రి చావడిలో గడిపే వారు. ఇలా ఈ పద్ధతిని వారు సమాధి చెందేవరకు కొనసాగించారు. 

పుఢే ఎకూణీసశే నఊ సన | దహా డిసేంబర తైం పాసూన | 
చావడీమాజీ సాఈచే అర్చన | భజన పూజన హో లాగే | ||౧౧౮|| 

118. తరువాత, క్రి. శ. ౧౯౦౯ సంవత్సరం డిసెంబరు పదవ తారీఖునుండి, బాబాకు చావడిలో పూజార్చనలు, భజనలు మొదలయ్యాయి. 

తో చావడీచా సమారంభ | యథామతి కరూ ఆరంభ | 
కరీల సాఈ కృపాసంరంభ⁷ | తడీస విశ్వంభర నేఈల | ||౧౧౯|| 

119. ఆ చావడి ఉత్సవాన్నే ఇప్పుడు, నా శక్తి కొలది, ఉన్నది ఉన్నట్లుగా, చెబుతాను. సాయి దయ అనే ఉత్సాహంతో, దీనిని పూర్తిగా చూద్దాం. 

చావడీచీ యేత రాత | భజన మండళీ మశీదీ యేత | 
భజన దోన ప్రహరపర్యంత | మండపాంత చాలతసే | ||౧౨౦||

120. బాబా చావడికి వెళ్ళే రోజు, మధ్యాహ్నం రెండవ ఝాముకే, భజన మండలి వారు మసీదుకు వచ్చి, సభామండపంలో భజన చేసేవారు. 

మాగే రథ శోభాయమాన | దక్షిణాంగీ తులసీ వృందావన | 
సన్ముఖ బాబా స్థానాపన్న | మధ్యే భక్తజన భజనార్థీ | ||౧౨౧|| 

121. వెనుక వైపు అందంగా అలంకరించబడిన రథం, దాని కుడి వైపు తులసీ బృందావనం, దాని ఎదుట బాబా కూర్చునే వారు. మధ్యలో భజన మండలిలోని భక్తులు కూర్చునేవారు.

హరిభజనీ జయా ఆదర | ఏసే భక్త నారీ నర | 
సభామండపీ యేఊని సత్వర | భజనతత్పర ఠాకతీ | ||౧౨౨|| 

122. హరి భజన అంటే ఇష్టమున్న ఆడా మగా భక్తులు, తొందర తొందరగా సభామండపంలోకి వచ్చి, భజనకు హాజరయేవారు. 

కోణీ కరీ ఘేఊని టాళ | కోణీ చిపళియా కరతాళ | 
కోణీ మృదంగ ఖంజిరీ ఘోళ | భజన కల్లోళ మాండీత | ||౧౨౩|| 

123. ఒకరు తాళాలు, ఇంకొకరు చిరుతలు, వేరొకరు మృదంగం, మరి ఇంకొకరు ఖంజరీను మ్రోగిస్తూ, గట్టిగా భజన చేసేవారు. 

సాఈ సమర్థ చుంబక మణీ | నిజ సత్తేచియా ఆకర్షణీ | 
జడలోహ భక్తా లావూని ఓఢణీ | నకళత చరణీ ఓఢీంత | ||౧౨౪|| 

124. సూదంటు రాయిలాంటి సాయి సమర్థులు, తమ సహజమైన ఆకర్షణ శక్తితో, ఇనుమువంటి భక్తులను, వారికి తెలియకుండానే, తమ పాదాల దగ్గరకు లాక్కుని వచ్చేవారు. 

హలకారే దివట్యా పాజళతీ అంగణీ | తేథేంచ పాలఖీ శృంగారితీ కోణీ | 
ద్వారీ సజ్జ వేత్రపాణీ | కరీత లలకారణీ జయఘోష | ||౧౨౫|| 

125. దివిటీలు పట్టుకునే వారు ప్రాంగణంలో దివిటీలను వెలిగించేవారు. అక్కడే, ఇంకొకరు పల్లకిని అలంకరించేవారు. వాకిలి దగ్గర, చక్కగా ముస్తాబైన దండధారులు, గట్టిగా జయజయకారాలు చేసేవారు. 

చవ్హాట్యావరీ మఖరే తోరణే | వరీ అంబరీ ఝళకతీ నిశాణే | 
నూతన వస్త్రే దివ్యాభరణే | బాలకే భూషణీ శృంగారిలీ | ||౧౨౬|| 

126. నాలుగు దారులు కలిసే కూడలిలో, మకర తోరణాలు కట్టేవారు. జెండాలు ఆకాశంవైపు ఎగురుతుండేవి. చిన్న పిల్లలు కొత్త బట్టలను కట్టుకుని, ఆభరణాలను అలంకరించుకునే వారు. 

మశీదీచియా పరిసరీ | ఉజళత దీపాంచ్యా బహు హారీ | 
వారూ శ్యామకర్ణ అంగణ ద్వారీ | పూర్ణ శృంగారీ విరాజత | ||౧౨౭|| 

127. మసీదు చుట్టు ప్రక్కల ఉండే స్థలంలో, అనేకమైన వెలుగుతున్న దీపాల వరుసలుండేవి. వాకిలి దగ్గర, బాబా గుర్రం శ్యామకర్ణ చక్కగా అలంకరింపబడి ఉండేది. 

ఇతక్యాంత తాత్యా పాటీల యేత | ఘేఊనియా మండళీ సమవేత | 
బాబాపాశీ యేఊని బైసత | నిఘాయా ఉద్యత బాబాంసవే | ||౧౨౮|| 

128. ఇంతలో తాత్యా పాటీలు భక్తులతో వచ్చి, బాబా దగ్గర కూర్చుని, బాబాతో బయలుదేరటానికి సిద్ధంగా ఉండేవాడు. 

బాబా జరీ తయార అసత | తాత్యా పాటీల యేఈపర్యంత | 
జాగచే జాగీ బైసూని రాహత | వాట పాహత తాత్యాంచీ | ||౧౨౯|| 

129. బాబా సిద్ధంగా ఉన్నా, తాత్యా పాటీలు వచ్చే వరకు, అతని కోసం ఎదురు చూస్తూ, తామున్న చోటులోనే కూర్చుని ఉండేవారు. 

జేవ్హా కాఖేంత ఘాలూని హాత | తాత్యా పాటీల బాబాంస ఉఠవీత | 
తేవ్హాంచ బాబా నిఘాయా సజత | చావడీప్రత తేథునీ | ||౧౩౦||

130. వారి చంక కింద చేతితో పట్టుకుని తాత్యా పాటీలు లేపితేనే, బాబా లేచి, చావడికి బయలుదేరే వారు. 

తాత్యా బాబాంస మ్హణత మామా | ఏసా పరస్పర తయాంచా ప్రేమా | 
ఏశా తయాంచ్యా ఆప్త ధర్మా | నాహీ ఉపమా ద్యావయా | ||౧౩౧|| 

131. బాబాను తాత్యా ‘మామా’ అని పిలిచేవాడు. వారిరువురి మధ్య అంతటి ప్రేమ ఉండేది. ఇలాంటి వారి ప్రేమతో కూడుకున్న సంబంధాన్ని, వేరే దేనితోనూ పోల్చలేం. 

అంగాంత నిత్యాచీ కఫనీ | సటకా అపులా బగలేస మారునీ | 
తమాఖూ ఆణి చిలీమ ఘేఉనీ | ఫడకా టాకుని స్కంధావర | ||౧౩౨|| 

132. ఎప్పుడూ వేసుకునే కఫనీతో, చంకలో సటకా పట్టుకుని, పొగాకును, చిలుం గొట్టాన్ని తీసుకుని, భుజం మీద రుమాలును వేసుకుని, బాబా సిద్ధంగా ఉండేవారు. 

బాబా జంవ ఏసే తయార | ఘాలితీ తాత్యా అంగావర | 
జరీకాఠీ శేలా సుందర | కరితీ శిరావర సారిఖా | ||౧౩౩|| 

133. బాబా ఇలా సిద్ధంగా ఉన్నప్పుడు, అందమైన జరీ అంచు శాలువాను, తలపై కూడా ఉండేలా, చక్కగా తాత్యా కప్పేవాడు. 

బాబా మగ పాఠీల భింతీ తళీ | అసే పడలీ సర్పణాచీ మోళీ | 
తదగ్రీ దక్షిణ పాదాంగుళీ | హాలవీత తే స్థళీ క్షణభర | ||౧౩౪|| 

134. ఆ తరువాత, గోడ కింద వెనుక ఉన్న కర్రల, ముందు భాగాన్ని, తమ కుడికాలి బొటన వ్రేలితో బాబా ఒక క్షణం కదిపే వారు. 

లగేచ తేథీల జళతీ జోత | స్వయే మారుని దక్షిణ హాత | 
ఆధీ సాఈ బుఝావీత | మాగూన నిఘత చావడీతే | ||౧౩౫|| 

135. అలాగే, అక్కడ వెలుగుతున్న దీపాన్ని, స్వయంగా కుడి చేత్తో ఆర్పి వేసిన తరువాత, చావడికి బయలుదేరే వారు. 

సాఈ నిఘతా జావయా | వాద్యే లాగత వాజావయా | 
నళే చంద్రజోతీ హవయా | ప్రకాశతీ దివటియా చౌపాసీ | ||౧౩౬|| 

136. బాబా బయలుదేరబోతుండగా, వాద్యాలు మ్రోగేవి. టపాకాయలు పేలేవి. నలుదిక్కులా దివిటీలు వెలిగేవి. 

కోణీ వర్తుల ధనుష్యాకృతీ | శింగే కర్ణే తుతార్యా ఫుంకితీ | 
కోణీ తాస ఝాంజ వాజవితీ | నాహీ మితీ టాళకరియా | ||౧౩౭|| 

137. బిల్లులా వంగి ఉన్న కొమ్మ బూరాను కొందరు ఊదేవారు. మరి కొందరు తాళాలు, చిరుతలు వాయించేవారు. చప్పట్లు కొట్టేవారి సంఖ్య అసలు లెక్కకు రాదు. 

మృదంగ వీణా ఝణత్కారీ | సాఈనామాచియా గజరీ | 
భజన సమవేత హారోహారీ | ప్రేమే నరనారీ చాలత | ||౧౩౮|| 

138. తంబూర, మృదంగ శబ్దాలతో, సాయి నామ ఘోషతో, భజన చేస్తూ, ఆడా మగా భక్తులు ప్రేమతో వరుసగా నడిచేవారు. 

దిండీ పతాకా ఝేలిత | కోణీ గరుడటకే⁸ మిరవిత | 
నాచత ఉడత భజన కరిత | నిఘత మగ సమస్త జావయా | ||౧౩౯|| 

139. ఊరేగింపు పతాకాన్ని జాగ్రత్తగా పట్టుకుని కొందరు, మరొకరు గరుడధ్వజాన్ని పట్టుకుని, నాట్యం చేస్తూ, గెంతుతూ, భజన చేస్తూ, బయలుదేరే వారు. 

అతి ఆనంద సకల లోకా | ఘేఊని నిఘతీ దిండ్యా పతాకా | 
తాశ తుతారే కర్ణ్యాంచా దణకా | జయకార థయకార వారూచా | ||౧౪౦||

140. అందరూ ఎంతో ఆనందంతో, తప్పెట్లు, బాకాలు, జయజయకార ధ్వనులతో, పతాకాన్ని పట్టుకుని నడుస్తుంటే, శ్యామకర్ణ 'థైథై' అని నాట్యం చేసేది. 

ఏసియా వాజంతరాంచే గజరీ | మశీదీంతూన నిఘే స్వారీ | 
భాలదార దేత లలకారీ | పాయరీవర బాబా జో | ||౧౪౧|| 

141. అలాంటి వాద్యాల చప్పుళ్ళతో, మసీదునుండి బాబా బయలుదేరి, మెట్ల దగ్గరకు రాగానే, దండధారులు గట్టిగా బాబాకు పరాకులు పలికేవారు.

టాళ ఝాంజ మృదంగ మేళీ | కోణీ వీణా కోణీ చిపళీ | 
భజన కరీత భక్తమండళీ | సుఖ సమేళీ తే స్థానీ | ||౧౪౨|| 

142. తాళాలు, తప్పెట్లు వగైరా వాద్యాలకు అనుగుణంగా, కొందరు వీణను వాయిస్తుంటే, మరి కోందరు చిటికెలు చిరతలతో తాళం వేసే వారు. కొందరు భక్తులు ఎంతో ప్రేమగా, ఆనందంతో భజన చేసేవారు. 

టకే పతాకా ఘేఊని కరీ | భక్త చాలతీ ఆనందనిర్భరీ | 
దుబాజూ దోన చవరధరీ | పంఖే కరీ వీజితీ | ||౧౪౩|| 

143. పతాకాలను చేత్తో పట్టుకుని, భక్తులు సంతోషంగా నడుస్తుంటే, బాబాకు రెండు వైపులా వింజామరలను, వీవనలను వీచేవారు. 

శేలే దుశేలే ఎకేరీ కరితీ | పాయఘడ్యా మార్గాంత అంథరితీ | 
బాబాంస హాతీ ధరోని చాలవితీ | చవర్యా ఢాళితీ తయాంవరీ | ||౧౪౪|| 

144. ఇంకా కొందరు, బాబా నడిచే దారిలో, శాలువాలను, దుప్పట్లను పరచి, వాని మీద బాబాను చేయిపట్టుకుని నడిపించేవారు. వారిపై వింజామరలను వీచేవారు. 

తాత్యాబా వామ హస్త ధరీ | మ్హాళసాపతి దక్షిణ కరీ | 
బాపూసాహేబ⁹ ఛత్ర శిరీ | చాలలీ స్వారీ చావడీసీ | ||౧౪౫|| 

145. బాబా ఎడమ చేతిని తాత్యా పట్టుకోగా, బాబా కుడి చేతిని మహల్సాపతి పట్టుకునే వారు. బాబా తలపై ఛత్రాన్ని బాపూసాహేబు జోగు పట్టుకోగా, ఊరేగింపు చావడి వైపు సాగేది. 

అఘాడీ ఘోడా తో తామ్రవర్ణ | నామ జయాచే శామకర్ణ | 
ఘుంగురే ఝణత్కారితీ చరణ | సర్వాభరణ మండిత జో | ||౧౪౬|| 

146. కాళ్ళకు కట్టిన గజ్జలు గలగలలాడగా, అన్ని అలంకారాలతో అలంకరింపబడిన ఎర్రటి గుర్రం, శామకర్ణ ముందు ఉండేది. 

వేత్రపాణీ పుఢే చాలత | సాఈనామాచా లలకార కరిత | 
ఛత్రధారీ ఛత్ర ధరీత | చవర్యా వారిత చవరధర | ||౧౪౭|| 

147. దండధారులు సాయి నామాన్ని గట్టిగా ఘోషిస్తూ ముందు నడిచేవారు. కొందరు ఛత్రాన్ని పట్టుకుంటే, ఇంకొందరు వింజామరలను వీచేవారు. 

తాశే వాజంత్రే వాజత | భక్త జయజయకారే గర్జత | 
ఏసా భక్తసంభార చాలత | ప్రేమే పుకారత భాలదార | ||౧౪౮|| 

148. ఎన్నో రకాల వాద్యాలు మ్రోగుతుండగా, భక్తులు జయజయకారాలు చేస్తూ, నడిచేవారు. దండధారులు కూడా ప్రేమతో, వారితో కలిసి జయజయకారాలు చేసేవారు. 

హరినామాచా ఎకచి గజర | టాళ ఝాంజ మృదంగ సుస్వర | 
సవే తాలావర భక్త సంభార | గర్జత లలకారత చాలతీ | ||౧౪౯|| 

149. బాబాకు జయజయకారాలు చేస్తూనే, కొందరు హరినామాన్ని కూడా చెప్పేవారు. ఇంకొందరు వాద్యాల చప్పుళ్ళకు అనుగుణంగా జయకారాలు చేస్తూ నడిచేవారు. 

ఏసా భజనీ భక్త సంభార | హోఊనియా ఆనంద నిర్భర | 
వాటేనే సాఈచా జయజయకార | కరీత చవ్హాట్యావర ఠాకత తై | ||౧౫౦||

150. ఇలా భజన చేస్తున్న భక్తులు, దారిలో ఆనందంగా సాయికి జయజయకారాలు చేస్తూ, నాలుగు దారులున్న కూడలిలో ఆగేవారు. 

టాళ ఝాంజ ఢోళ ఘోళ | వాద్యే వాజతీ అతి తుంబళ | 
సాఈనామాచా ఎకచి కల్లోళ | భజన ప్రేమళ మౌజేచే | ||౧౫౧|| 

151. తాళాలు, తప్పెట్లు మొదలైన వాద్యాలు ఒకే సారి గట్టిగా మ్రోగగా, సాయినామాన్ని ఘోషిస్తూ, భక్తులు ప్రేమగా ఆనందంగా భజన చేస్తూ ముందుకు సాగేవారు. 

సవే చాలతీ నారీ నర | సర్వ భజనానందీ నిర్భర | 
కరీత సాఈనామాచా గజర | నాదే అంబర కోందాటే | ||౧౫౨|| 

152. ఆడా మగా కలిసి వెంటవెంట నడిచేవారు. అందరూ ఆనందంగా భజనలో లీనమై పోయేవారు. వాద్యాల చప్పుళ్ళతో, సాయి నామ ఘోషతో, ఆకాశం దద్దరిల్లేది. 

గగన గర్జే వాజంతరీ | ప్రేక్షక సముదాయ ప్రసన్న అంతరీ | 
ఏసీ ప్రేక్షణీయ చావడీచీ స్వారీ | శోభా సాజిరీ అనుపమ్య | ||౧౫౩|| 

153. ఆ చప్పుళ్ళకు ఆకాశం మారుమోగుతుండగా, కన్నులకు పండుగ చేసి, మనసుకు ఆనందాన్నిచ్చే, అద్భుతమైన ఆ చావడి ఊరేగింపు, ఎంతో వైభవంగా ఉండేది. 

అరుణ సంధ్యారాగే నభా | జైసీ తప్తకాంచన ప్రభా | 
తైసీ జయాచీ శ్రీముఖశోభా | సన్ముఖ జై ఉభా చావడీచ్యా | ||౧౫౪|| 

154. చావడి ఎదుట నిలబడిన శ్రీవారి ముఖం, సూర్యుడు ఉదయించేటప్పుడు, అస్తమించేటప్పుడు ఆకాశంలో ఉండే బంగారు రంగు కాంతిలా, మెరుస్తుండేది. 

తే సమయీంచీ తీ ముఖశోభా | పసరలీ జణూ బాలారుణ ప్రభా | 
కేవళ చైతన్యాచా గాభా | కోణ త్యా లాభా టాళీల | ||౧౫౫|| 

155. ఆ సమయంలో వారి ముఖం ఉదయిస్తున్న సూర్యుడి వెలుగులాగా, శుద్ధమైన చైతన్యంయొక్క బుగ్గలాగా కనిపించేది. ఇంతటి అద్భుతమైన దర్శనాన్ని ఎవరు మాత్రం వదులుకుంటారు? 

ధన్య తే సమయీంచే దర్శన | ముఖప్రభా ఆరక్తవర్ణ | 
ఉత్తరాభిముఖ ఎకాగ్ర మన | కరీ పాచారణ జణు కోణా | ||౧౫౬|| 

156. రక్తం రంగులో వెలుగుతున్న బాబా ముఖం కాంతిని, ఆ సమయంలో దర్శించటమే ధన్యం. వారు ఉత్తర దిక్కువైపు చూస్తూ, ఎవరినో పిలుస్తున్నట్లుగా, ఉండేది. 

తాశే వాజంత్ర్యాంచా గజర | మహరాజ ఆనంద నిర్భర | 
కరితీ అధోర్ధ్వ దక్షిణకర | వరచేవర తేధవా | ||౧౫౭|| 

157. అప్పుడు ఆ వాద్యాల చప్పుళ్ళలో, మహారాజు పూర్తి ఆనందంతో, కుడి చేతిని పైకి, కిందకూ మాటిమాటికీ ఆడించేవారు. 

రౌప్య తాటీ కుసుమనికర | ఘేఊన దీక్షిత¹⁰ భక్తప్రవర | 
పుష్పవృష్టీ సర్వాంగావర | కరీత వరచేవర తే సమయీ | ||౧౫౮|| 

158. ఆ సమయంలో, వెండి పళ్ళెంలోని పూలను, భక్త శ్రేష్ఠుడైన దీక్షితు, మాటి మాటికీ బాబా ఒంటిమీద, పూల వానలా కురిపించేవాడు. 

సాఈచియా మస్తకావరతీ | గులాబ పుష్పే గులాల మిశ్రితీ | 
కాకాసాహేబ ఉధళత రాహతీ | ప్రేమభక్తీ సంయుక్త | ||౧౫౯|| 

159. గులాబి పూలను గులాలుతో కలిపి, కాకాసాహేబు, భక్తి ప్రేమలతో బాబా తలమీద, కురిపించేవాడు. 

ఏశా జంవ త్యా పుష్పకాళికా | గులాలయుక్త ఉధళితీ కాకా | 
తాస ఝాంజ టాళాంచా ఠోకా | ఎకచి కడాకా వాద్యాంచా | ||౧౬౦||

160. కాకా అలా గులాబి పూలను గులాలును కురిపిస్తూ ఉంటే, వాద్యాల వారు చప్పుళ్ళను ఇంకా ఎక్కువగా చేసేవారు. 

గ్రామలోక బాబాంచే భక్త | దర్శనా యేతీ ప్రీతీయుక్త | 
ముఖచర్యా అరుణ రక్త | అభినవసువ్యక్త తేవేళీ | ||౧౬౧|| 

161. బాబా భక్తులైన శిరిడీ ప్రజలు, ఎంతో ప్రేమతో బాబా దర్శనానికి వచ్చేవారు. అప్పుడు, ఎర్రగా, ఎంతో వింతగా, అందంగా బాబా ముఖం కనిపించేది.

పాహోనియా తో తేజవిలాస | ప్రేక్షకనేత్ర పావతీ వికాస | 
ప్రేమళా మనా హోఈ ఉల్హాస | భవసాయాస నివృత్తి | ||౧౬౨|| 

162. వారి ముఖం మీద మెరుస్తున్న తేజస్సును చూసి, చూసినవారి కళ్ళు బాగా తెరుచుకునేవి. వారి మనసులకు ఆనందం కలిగి, సంసారంలోని దుఃఖాలను మరచి పోయేవారు. 

అహా తే దివ్య తేజ అద్భుత | శోభే జైసా బాల భాస్వత¹¹ | 
సన్ముఖ తాశే కహాళా గర్జత | ఉభే రాహత బహుసాల | ||౧౬౩|| 

163. ఆహా! ఏమి అద్భుతమైన దివ్యతేజం! అప్పుడే ఉదయించిన సూర్యునివలె వెలుగుతుంటే, వారి ఎదుట చాలా సేపు నిలబడి, తాళాలు, తప్పెట్లు, వగైరా వాద్యాలను మరీ గట్టిగా చప్పుడు చేసేవారు. 

కరూని సతత ఖాలీవర | హేలకావీత దక్షిణ కర | 
ఉదంగ ముఖ ఎకా స్థళావర | అర్ధ ప్రహరపర్యంత | ||౧౬౪|| 

164. ఒకే చోటులో నిలుచుని, గంటన్నర వరకు ఉత్తర దిక్కువైపు ముఖం త్రిప్పి, కుడి చేతిని క్రిందకు పైకి ఆడించే వారు. 

పీతవర్ణ కేతకీ గాభా | కించిత ఆరక్త ముఖప్రభా | 
జివ్హా న వర్ణూ శకే తీ శోభా | నేత్రేంచ లాభా సేవావే | ||౧౬౫|| 

165. మొగలి పూవులాంటి పచ్చని రంగు మేనుతో, కొంచెం ఎర్రని ముఖ వర్చస్సుగల ఆ శోభను వర్ణించలేము. ఆ వైభవ లాభాన్ని కళ్ళే అనుభవించాలి. 

తితక్యాంత జేవ్హా కా మ్హాళసాపతీ | సంచార హోఊని నాచూ లాగతీ | 
తేవ్హా హీ బాబాంచీ ఎకాగ్ర స్థితీ | పాహతా చిత్తీ ఆశ్చర్య | ||౧౬౬|| 

166. అప్పుడు, ఆవేశంతో మహల్సాపతి నాట్యం చేస్తున్నా, బాబా ఒకే మనసుతో ఉండటం, చూసిన వారికి ఆశ్చర్యం కలుగుతుంది. 

దక్షిణాంగీ ఉభా భగత | అంచల బాబాంచే కరే ధరీత | 
వామాంగీ తాత్యా కోతే చాలత | ఘేఊని హస్తాంత కందీల | ||౧౬౭|| 

167. బాబాకు కుడివైపు మహల్సాపతి నిలబడి, బాబా కఫనీను చేత్తో పట్టుకోగా, ఎడమ వైపు తాత్యా కోతే లాంతరును చేత్తో పట్టుకుని నడిచేవాడు. 

కాయ మౌజేచా తో ఉత్సవ | భక్తి ప్రేమాచే తే గౌరవ | 
పాహావయా తయాచా నవలావ | అమీర ఉమరావ ఎకవటతీ | ||౧౬౮|| 

168. భక్తి ప్రేమలతో కూడుకున్న ఆ ఉత్సవం, ఎంత ఆనందంగా ఉండేదో! ఆ వైభవాన్ని చూడటానికి పెద్ద మనుషులు, ధనవంతులు ఒక చోట గుమిగూడే వారు. 

నిజతేజే ఘవఘవీత | ముఖచంద్ర సోజ్వళ ఆరక్త | 
అవర్ణనీయ శోభా శోభత | స్వానంద పూరిత జననయన | ||౧౬౯|| 

169. ఎర్రని రక్తం రంగుతో వెలిగిపోతున్న, అందమైన బాబా ముఖం చెప్పలేని తేజస్సుతో వెలుగుతుంటే, భక్తుల కళ్ళు ఆనందంతో నిండిపోయేవి. 

హళూ హళూ చాలతీ వాటే | భక్త సముదాయ దుబాజూ థాటే | 
అనివార భక్తిప్రేమ దాటే | స్వానంద కోందాటే ఘనదాట | ||౧౭౦||

170. బాబాకు రెండు వైపులా, భక్తుల గుంపు, దర్జాగా, మెల్లమెల్లగా, ఎంతో పరమానందాన్ని తమ మనసులో నింపుకుని, ప్రేమతో నడిచేవారు. 

ఆతా పుఢే ఏసా సోహళా | కోణీహీ పాహూ న సకే డోళా | 
గేలే తే దివస ఆణి తీ వేళా | మనాసీ విరంగుళా¹² స్మరణేంచ | ||౧౭౧|| 

171. ఇలాంటి వైభవాన్ని ఇక ముందు, తమ కళ్ళతో ఎవరూ చూడలేరు. ఆ కాలం, ఆ రోజులు ఎప్పటికీ గడిచిపోయాయి. ఇప్పుడు, ఆ జ్ఞాపకాలే మనసుకు తృప్తిని కలిగించాలి. 

వాజతీ వాజంత్రీ అపార | మార్గీ కరితీ జయజయకార | 
నేఉని చావడీసీ ఆసనావర | దివ్యోపచార అర్పితీ | ||౧౭౨|| 

172. అలా భజంత్రీలు విపరీతంగా మ్రోగుతుండగా, దారిలో జయజయకారాలు చేస్తూ, చావడిలోని ఆసనం దగ్గరకు బాబాను తీసుకుని వెళ్ళి, వారికి దివ్యోపచారాలు చేసేవారు. 

వరీ బాంధీత శుభ్ర వితాన¹³ | హండ్యా ఝుంబరే శోభాయమాన | 
ఆరసా ప్రకాశ పరావర్తన | దైదీప్యమాన దేఖావా | ||౧౭౩|| 

173. చావడి లోపల, పైన జాలీలాంటి తెల్లటి బట్టను కట్టేవారు. రకరకాల దీపాలను, దీపశాఖలను వేలాడగట్టేవారు. వాని వెలుగు అక్కడక్కడా వేలాడదీసిన అద్దాలలో ప్రతిఫలించి, చూడటానికి ఆ దృశ్యం ఎంతో అద్భుతంగా ఉండేది. 

భక్త మండళీ సర్వ మిళూన | చావడీతే జాతీ జమూన | 
తాత్యాబా మగ ఘాలితీ ఆసన | బాబాంస ధరూన బైసవిత | ||౧౭౪|| 

174. భక్తులందరూ చావడిలో గుమిగూడేవారు. తాత్యాబా ఆసనం వేసి, బాబాను పట్టుకుని, మెల్లగా ఆ ఆసనంపై కూర్చుండబెట్టేవాడు. 

ఏసే తే తయార వరాసన | పాఠీసీ లోడాచే ఓఠంగణ¹⁴ | 
బాబా హోతాంచ స్థానాపన్న | అంగరఖా పరిధాన కరవీత | ||౧౭౫|| 

175. ఎత్తుగా తయారు చేసిన ఆ ఆసనం వెనుక భాగాన, బాబాకు ఆనుకోవటానికి అనుకూలంగా బాలీసును వేసేవారు. బాబా కూర్చోగానే, వారిపై కండువాను కప్పేవారు. 

ఘాలీత అంగావర దివ్యాంబరే | పూజా కరీత హర్షనిర్భరే | 
కరీత ఆరత్యా మహాగజరే | హారతురే చఢవీత | ||౧౭౬|| 

176. మంచి దివ్యమైన బట్టలను, ఆనందంగా బాబాకు కప్పి, ఎంతో భక్తితో పూజ చేసేవారు. పూలమాలలను వేసి, గట్టిగా ఆరతి పాడుతూ, ఆరతినిచ్చేవారు. 

సుగంధ చందన చర్చూన | కరీత సాఈస కరోద్వర్తన | 
ఉంచ వస్త్రీ అలంకారూన | ముకుట ఘాలూన పాహత | ||౧౭౭|| 

177. పరిమళ చందనాన్ని, సుగంధ వస్తువులను బాబా చేతులకు పూసేవారు. విలువైన బట్టలతో అలంకరించి, తల మీద కిరీటాన్ని ఉంచి, చూసేవారు. 

కధీ సువర్ణ ముకుట సాజిరా | కధీ శిరపేచీ మందిల గహిరా | 
ఝలకే జయావరీ కలగీ తురా | కంఠీ హిరా మాణికే | ||౧౭౮|| 

178. ఒకొక్కప్పుడు బంగారు కిరీటాన్ని, మరొకప్పుడు తురాయితో ఉన్న తలపాగాను పెట్టేవారు. రత్నాల మాలనో మాణిక్యాల మాలనో, 

ధవళ ముక్తాఫళాంచ్యా మాళా | ఘాలితీ మగ తయాంచ్యా గళా | 
దివాబత్తీచ్యా యోగే ఝళాళా | తేజే ఆగళా పేహరావ | ||౧౭౯|| 

179. లేదా, తెల్లని ముత్యాల మాలలను, వారి మెడలో వేసేవారు. ఇవి దీపాల వెలుతురులో బాగా ధగధగా మెరుస్తుండేవి. 

సుగంధ కస్తూరీరచిత కాళీ | ఉర్ధ్వరేషా రేఖితీ నిఢళీ | 
కృష్ణ తిలక లావితీ భాళీ | వైష్ణవ కుళీ జేణే పరీ | ||౧౮౦||

180. కస్తూరి పరిమళంతో, వైష్ణవ పద్ధతిలో, బాబా నొసటన నల్లటి నామాన్ని, మధ్య నల్లటి తిలకం దిద్దేవారు. 

తో జాంభళా మఖమాలీ భరజరీ | అంగరఖా దో ఖాంద్యావరీ | 
హళూచ మాగూన వరచేవరీ | సరకతా సావరీత దోబాజూ | ||౧౮౧|| 

181. నేరేడు రంగుల మఖమలు జరీ కండువాను, వారి రెండు భుజాల పైన వేసి, అది జారిపోతుంటే, ఎవరూ గమనించకుండా, రెండు వైపులా మాటిమాటికి భక్తులు సవరించేవారు.

తైసేంచ డోఈస ముగుటాభరణ | అథవా మందీల పాలటూన | 
వరిచే వరీచ ధరీత ఝేలూన | హళూచ మాగూన నకళత | ||౧౮౨|| 

182. అలాగే, తలపైని కిరీటాన్ని, లేదా తలపాగాను కూడా వారికి తెలియకుండా, వెనుకనుండే సవరించేవారు. 

హో కా ముకూట అథవా మందీల | స్పర్శ హోతా ఫేకూన దేతీల | 
హోతీ జరీ హీ చింతా ప్రబళ | ప్రేమకుతూహల నిఃసీమ | ||౧౮౩|| 

183. కిరీటంగాని, తలపాగాగాని తమ తలకు తగిలితే, ఎక్కడ దానిని బాబా విసిరేస్తారో అని భయపడుతున్నా, వారికి కిరీటాన్ని అలంకరించాలన్న ప్రేమ ఉత్సాహం ఎంతగానో ఉండేది. 

సాఈ జో సర్వాంతర్‍జ్ఞానీ | తో కాయ నేణే భక్తాంచీ ఛపవణీ | 
పరీ తయాంచే కౌతుక పాహునీ | బుద్ధ్యాచ జాణూని మౌన ధరీ | ||౧౮౪|| 

184. స్వతహాగా అన్నీ తెలిసిన సాయి, భక్తులు వెనుక దాగి చేస్తున్న దానిని, తెలుసుకోలేరా? భక్తుల ఉత్సాహాన్నిగని, ఏమీ తెలియనట్లు ఊరికే ఉండేవారు. 

బ్రహ్మానుభవే విరాజమాన | తయాస భర్జరీ అంగరఖా భూషణ | 
నిజశాంతీనే శోభాయమాన | తయా అలంకరణ ముగుటాచే | ||౧౮౫|| 

185. బ్రహ్మానందంతో మెరిసిపోతున్న వారికి, జరీ కండువా ఆభరణం, అలంకారం కాగలదా? ఎప్పుడూ ఆత్మ శాంతితో వెలిగిపోతున్న వారికి, కిరీటం ఒక అలంకారమా? 

తరీహీ నానాపరీచే సురుచిర | బాబాంస ఘాలితీ అలంకార | 
కపాళీ టిళక మనోహర | రేఖితీ కేశర మిశ్రిత | ||౧౮౬|| 

186. అయినా, భక్తులు ఎన్నో రకాల అందమైన అలంకారాలతో, బాబాను అలంకరించేవారు. కేసరి మిశ్రమంతో, వారి నొసటన అందమైన తిలకం దిద్దేవారు. 

హిరే మోతియాంచ్యా మాళా | కోణీ తేథే ఘాలితీ గళా | 
కోణీ లలాటీ లావితీ టిళా | చాలవీ లీళా భక్తాంచ్యా | ||౧౮౭|| 

187. ఒకరు రత్నాల మాలనో, ముత్యాల మాలనో, వారి గొంతుకు అలంకరిస్తే, ఇంకొకరు వారి నొసటన తిలకం దిద్దేవారు. అలా, భక్తుల ముచ్చటలను బాబా తీర్చేవారు. 

శృంగార జేవ్హా చఢతీ సమస్త | మస్తకీ జై ముకుట విరాజిత | 
ముక్తాహార కంఠీ ఝళకత | దిసే అత్యద్భూత తై శోభా | ||౧౮౮|| 

188. అన్ని అలంకారాలు ముగిసిన తరువాత, వారి తలపై కిరీటం, గొంతులో ముత్యాల హారం మెరుస్తుంటే, ఆ దృశ్యం అతి అద్భుతంగా ఉండేది. 

నానాసాహేబ నిమోణకర | ధరీత బాబాంవర ఛత్ర పాండుర | 
కాఠీ సవే తే వర్తులాకార | ఫిరే ఝాలర సమవేత | ||౧౮౯|| 

189. కొనలకు కుచ్చులతో అలంకరించిన తెల్లని బట్టతో చేసి, గుండ్రంగా తిప్పబడే కర్రకు అమర్చబడి ఉన్న గొడుగును, నానాసాహేబు నిమోన్కరు బాబా తలమీద, పట్టుకునేవాడు. 

బాపూసాహేబ అతి ప్రీతీ | గురుచరణ ప్రక్షాలితీ | 
అర్ఘ్యపాద్యాది భావే అర్పితీ | పూజా కరితీ యథోచిత | ||౧౯౦||

190. సద్గురు పాదాలను ప్రేమతో కడిగి, అర్ఘ్య పాద్యాదులను భక్తిగా బాపూసాహేబు జోగు సాయికి అర్పించి, ఎప్పటిలాగే నియమంతో పూజ చేసేవాడు. 

పుఢే ఠేవూన రౌప్య తామ్హణ | తయాంత బాబాంచే ఠేవూని చరణ | 
అత్యాదరే కరీత క్షాళణ | కరోద్వర్తన మాగుతే | ||౧౯౧|| 

191. బాబా ఎదుట వెండి పళ్ళెమును పెట్టి, అందులో బాబా పాదాలనుంచి, వానిని ఎంతో ఆదరంగా అభిషేకం చేసి, సుగంధ చందనం పూసేవాడు. 

ఘేఊని కేశరాచీ వాటీ | మగ లావీత హస్తా ఉటీ | 
తాంబూల అర్పీత కరసంపుటీ | ప్రసన్న దృష్టీ సాఈచీ | ||౧౯౨|| 

192. కేసరి గిన్నెను తీసుకుని, అందులోని మిశ్రమాన్ని వారి చేతులకు ప్రేమతో రాసేవాడు. ఆ పైన, తాంబూలాన్ని వారి చేతులలో ఉంచేవాడు. ఇవన్నీ అయిన తరువాత, బాబా ఎంతో ఆనందంగా కనిపించేవారు. 

బాబా జంవ గాదీస బైసత | తాత్యాబాది ఉభేచ ఠాకత | 
హాతీ ధరూన బాబాంస బసవీత | ఆదరే నమిత తచ్చరణా | ||౧౯౩|| 

193. తమ గద్దెపై బాబా కూర్చుంటుండగా, తాత్యాబా మొదలైన వారు పక్కలోనే నిలబడి, బాబాకు కూర్చోవటానికి సహాయం చేసేవారు. వారు కూర్చున్న తరువాత, వారి పాదాలకు, భక్తిగా నమస్కరించేవారు. 

నిర్మళ చావడీ భూమికా శుద్ధ | ఘోటీవ ఆణి స్ఫటిక బద్ధ | 
మిళణీ మిళతీ ఆబాల వృద్ధ | ప్రేమే నిబద్ధ శ్రీపదీ | ||౧౯౪|| 

194. ఎప్పుడూ నిర్మలంగా పరిశుద్ధంగా ఉన్నా, చావడి నేలను తెల్లగా స్పటికం లాగా మెరిసేలా కడిగేవారు. అక్కడికి, బాబాయొక్క శ్రీ పాదాలలో చోటు పొందటానికి, చిన్నా పెద్దా అందరూ వచ్చేవారు. 

హోతా గాదీవర విరాజమాన | బసత తక్యాస టేకూన | 
చవరీ చామర ఆందోలన | వీజితీ వ్యజన దోబాజూ | ||౧౯౫|| 

195. బాబా వారి గద్దెపై కూర్చుని, వెనుక ఉన్న తలగడను ఆనుకోగానే, వారికి రెండు వైపులా, వీవనలను, వింజామరలనూ వీచేవారు. 

మాధవరావ తమాఖూ చురితీ | చిలీమ తాత్కాళ తయార కరితీ | 
దేతీ తాత్యాబాంచే హాతీ | తాత్యాబా ఫుంకీతీ ఆరంభీ | ||౧౯౬|| 

196. ఇవన్నీ అయ్యాక, మాధవరావు పొగాకును నలిపి, పొడి చేసి, చిలుం తయారు చేసి, తాత్యాబా చేతికిచ్చేవాడు. తాత్యాబా దానిని మొదట ఊదేవాడు. 

తమాఖూచీ జ్వాలా నిఘతా | తాత్యాబా దేత బాబాంచే హాతా | 
బాబాంచా ప్రథమ ఝురకా సంపతా | మగ తీ భగతాస అర్పీత | ||౧౯౭|| 

197. పొగాకు బాగా రాజుకోగానే, బాబా చేతికిచ్చే వాడు. దానిని బాబా ఒక మారు పీల్చి, మహల్సాపతికిచ్చే వారు. 

మగ తీ చిలీమ సంపే తోంవర | ఇకడూన తికడే వర్తులాకార | 
భగత శామా తాత్యా బరోబర | వరచేవర భ్రమతసే | ||౧౯౮|| 

198. అలా, ఆ చిలుం అయిపోయేంత వరకు, మహల్సాపతి, శామా, తాత్యాబాల మధ్య ఇక్కడినుండి అక్కడికి, అక్కడినుండి ఇక్కడికి, చుట్టూ గుండ్రంగా తిరిగేది. 

ధన్య తీ నిర్జీవ వస్తూ పరీ | కాయ తిచీయా భాగ్యాచీ థోరీ | 
ఆమ్హా సజీవా న తిచీ సరీ | సేవా తీ ఖరీ తియేచీ | ||౧౯౯|| 

199. ప్రాణం లేనిదైనా, ఆ చిలుం చాలా ధన్యమైనది. దానిది ఎంతటి గొప్ప భాగ్యం! ప్రాణంతో ఉన్నా, మనం దానికి సమం కాము. దాని సేవ అసలైనది. 

తపశ్చర్యా హీ మహా కఠిణ | లాథా తుడవిలే బాళకపణ | 
పుఢే సోసూన శీతోష్ణతపన | అగ్నీంత తావూన నిఘాలీ | ||౨౦౦||

200. దాని తపస్సు ఎంతో కష్టమైనది. పసితనంలో గట్టిగా తొక్కించుకుని, తరువాత విపరీతమైన వేడిని చలిని సహించి, నిప్పులో కాలి, బయటకు వచ్చింది. 

భాగ్యే బాబాంచే కరస్పర్శన | పునశ్చ ధునీమాజీ భర్జన | 
మాగుతీ గౌరికా ఉటీ చర్చన | ముఖ చుంబన తై లాధే | ||౨౦౧|| 

201. ఎంతో అదృష్టం కొద్దీ, బాబా చేతి స్పర్శ తగిలి పవిత్రమై, ధునిలో కాలి, ఎర్ర రంగును పూసుకుని, చివరకు బాబా పెదిమలను ముద్దు పెట్టుకునే అవకాశం దొరికింది.

అసో కర్పూర కేశర చందన | కరితీ ఉభయహస్తా విలేపన | 
గళా సుమనమాళా ఘాలూన | గుచ్ఛావఘ్రాణన కరవితీ | ||౨౦౨|| 

202. కర్పూరం, కేసరిలను కలిపిన చందనాన్ని భక్తులు, బాబా చేతులకు అద్దేవారు. గొంతులో పూలమాలను వేసి, సువాసనను పీల్చటానికి పూలగుత్తిని వారికి ఇచ్చేవారు. 

సదా జయాచే సుహాస్యవదన | అతి సప్రేమ సదయ అవలోకన | 
తయాస కాయ శృంగారాభిమాన | రాఖిలా హా మాన భక్తాంచా | ||౨౦౩|| 

203. అందరినీ ఎంతో ప్రేమతో చూస్తూ, దయను కురిపించి, ఎప్పుడూ నవ్వు ముఖంతో ఉండే సాయికి, అలంకారాల మీద అభిమానం ఎందుకుంటుంది? అంతా, భక్తుల ముచ్చటను తీర్చటానికే. 

జయా అంగీ భక్తీచీ లేణీ | శృంగారిలా జో శాంతి భూషణీ | 
తయా యా లౌకికీ మాళామణీ | అలంకరణీ కాయ హోత | ||౨౦౪|| 

204. వెలలేని భక్తి అనే ఆభరణాన్ని, శాంతి అనే అలంకారాన్ని పొందిన వారికి, లౌకికమైన ఈ మణుల మాలల అలంకారం ఏ పాటిది! 

కీ జో వైరాగ్యాచా పుతళా | తయాస కిమర్థ పాచూంచ్యా మాళా | 
పరీ అర్పితా ఓఢవీ గళా | భక్తాంచా సోహళా పురవీ తో | ||౨౦౫|| 

205. మూర్తీభవించిన వైరాగ్యానికి, పచ్చల హారం ఎందుకు? భక్తులు వానిని మెడలో వేసినప్పుడు, వారి ముచ్చటలను తీర్చటానికే, బాబా వేయించుకునే వారు. 

స్వర్ణ పాచూ దివ్యహార | గళా విరాజతీ ముక్తసర | 
అష్టాష్ట షోడశ జయాంచే పదర | అభినవ పుష్కర మిశ్రిత | ||౨౦౬|| 

206. బంగారపు పచ్చల హారం, ఎనిమిది వరుసలుగానీ, పదహారు వరుసలుగానీ, నీలి రంగు కమలాలతో కలిసిన ముత్యాల మాల, వారి మెడను అద్భుతంగా అలంకరించేది. 

జాఈ జుఈ తులసీ మాళా | ఆపాద జయాచే రుళతీ గళా | 
ముక్తకంఠా కంఠనాళా | మిరవీ ఝళాళా అపూర్వ | ||౨౦౭|| 

207. మెడలోని మల్లెలు, మొల్లలు, మరియు తులసీ మాలలు, వారి పాదాల వరకూ వ్రేలాడుతుండేవి. అపూర్వమైన ముత్యాల హారాలు, వారి మెడలో ధగధగమని మెరుస్తుండేవి. 

సవే పాచూచా హేమహార | సువర్ణ పదక హృదయావర | 
నిఢళీ శామ తిలక సుందర | అతి మధుర శోభా దే | ||౨౦౮|| 

208. బంగారపు పచ్చల హారం, దానిలోని పతకం, బాబా ఎదపై వ్రేలాడేది. అందంగా వారి నొసటన దిద్దిన నల్లని తిలకం, ఎంతో చూడ ముచ్చటగా ఉండేది. 

తయాస కాయ మ్హణావే ఫకీర | భాసే సతేజ వైష్ణవప్రవర | 
వరీ డోలతీ ఛత్రచామర | శేలా జరతార శిరీ శోభే | ||౨౦౯|| 

209. తల మీద జలతారు శాలువతో, ఛత్ర చామరాల సేవలతో, వైష్ణవ భక్తునిలాగా విపరీతమైన తేజస్సుతో మెరుస్తున్న వారిని, ఎవరైనా ఫకీరు అని అనగలరా! 

బహుధా జోగ ప్రేమనిర్భరీ | మంగలవాద్యాంచియా గజరీ | 
పంచారత ఘేఊని కరీ | బాబాంవరీ ఓవాళీత | ||౨౧౦||

210. మంగళ వాద్యాలు చప్పుడు చేస్తుండగా, సంబరంగా చేతిలో పంచారతిని పట్టుకుని జోగు, ఎంతో ప్రేమతో, బాబాకు ఆరతినిచ్చేవాడు. 

పంచోపచార పూజాసమేత | ఘేఊని పంచారత ఘవఘవిత | 
నీరాంజన కర్పూర వాత | ఓవాళీత బాబాంస | ||౨౧౧|| 

211. పంచోపచార పూజలను చేసిన తరువాత, బాబాకు మెరిసిపోయే పంచారతితో, కర్పూర నీరాజనాన్ని ఇచ్చేవాడు. 

మగ హీ ఆరతీ జేవ్హా సంపత | ఎకేక ఎకేక సకళ భక్త | 
బాబాంస కరోని సాష్టాంగ ప్రణిపాత | నిఘూని జాత ఘరోఘర | ||౨౧౨|| 

212. ఈ ఆరతి ముగిసిన తరువాత, ఒక్కొక్కరుగా, బాబాకు సాష్టాంగ నమస్కారం చేసి, భక్తులు అందరూ తమతమ ఇళ్ళకు బయలుదేరేవారు. 

చిలీమ అత్తర గులాబపాణీ | దేఊనీ బాబాంచీ అనుజ్ఞా ఘేఊనీ | 
తాత్యాబా నిఘతా జావయా నిజసదనీ | మ్హణావే బాబాంనీ “సాంభాళ మజ | ||౨౧౩|| 

213. అత్తరు, పన్నీరు మరియు చిలుమును బాబాకు ఇచ్చి, వారి అనుమతిని పొంది, తాత్యాబా తన ఇంటికి వెళ్ళటానికి సిద్ధమయ్యాడు. అప్పుడు బాబా అతనితో, “నన్ను చూసుకో. 

జాతోస జా పరీ రాత్రీమాజీ | మధూన మధూన ఖబర ఘే మాఝీ” | 
బరే హో మ్హణూన మగ తాత్యాజీ | చావడీ త్యజీ జాఈ ఘరీ | ||౨౧౪|| 

214. “వెళ్ళాలంటే, వెళ్ళు. కాని, రాత్రి సమయంలో, అప్పుడప్పుడు వచ్చి, నన్ను గమనిస్తూ ఉండు” అని చెప్పేవారు. ‘అలాగే’ అని తాత్యా చావడినుండి తన ఇంటికి వెళ్ళేవాడు. 

ఏసే లోక జాతా సమస్త | బాబా స్వహస్తే గాంఠోడే సోడీత | 
ధోతరాంచ్యా ఘడ్యా పసరీత | స్వహస్తే రచిత నిజ శేజ | ||౨౧౫|| 

215. అలా అందరూ వెళ్ళిపోయాక, తమ చేతులతో మూటను విప్పి, ధోవతులను తీసి, మడతలను విప్పి, ఒకటి మీద ఒకటి వేసుకుంటూ, బాబా తమ పక్కను తామే పరచుకునే వారు. 

సాఠ పాసష్ట శుభ్ర చాదరీ | ఘడియా మాండూనియా పుఢారీ | 
స్వయే తయాంచ్యా రచూని హారీ | పహుడతీ వరీ మగ బాబా | ||౨౧౬|| 

216. అరవై, లేక అరవై ఐదు తెల్లగా శుభ్రంగా ఉన్న దుప్పట్లను, తామే స్వయంగా, ఒకటి మీద ఒకటిని పరచుకుని, వానిపై పడుకునేవారు. 

ఏసియా చావడీచీ పరీ | ఇత్థంభూత ఝాలీ ఇథవరీ | 
ఆతా కథా జీ రాహిలీ దుసరీ | అధ్యాయాంతరీ వర్ణిజేల | ||౨౧౭|| 

217. అలాంటి చావడి కథను, జరిగినది జరిగినట్లుగా, ఇంతవరకూ చెప్పడం జరిగింది. ఇక రెండవ కథ తరువాతి అధ్యాయంలో వర్ణింపబడుతుంది. 

తరీ శ్రోతా కీజే క్షమా | అగాధ యా సాఈచా మహిమా | 
సంక్షిప్త వదతా రాహీ న సీమా | గురుత్వధర్మా పావే తో | ||౨౧౮|| 

218. శ్రోతలు క్షమించాలి. అంతులేని సాయి మహిమలను, కొద్దిలో చెప్పటానికి వీలు పడదు. అవి పెరుగుతూనే ఉంటాయి. 

ఆతా సాఈచీ హండీచీ కథా | ఆణీక జ్యా జ్యా రాహిల్యా వార్తా | 
పుఢీల అధ్యాయీ కథీన సమస్తా | సాదర చిత్తా అసావే | ||౨౧౯|| 

219. ఇక సాయియొక్క కొప్పెర కథ, మిగతా సంగతులు, తరువాతి అధ్యాయంలో చెప్తాను. శ్రద్ధగా వినండి. 

అఖండ గురుస్మరణ స్వార్థ | తోచ హేమాడా నిజ పరమార్థ | 
గురు చరణాభివందనే కృతార్థ | చారీహీ పురుషార్థ త్యాపోటీ | ||౨౨౦||

220. ఆపకుండా గురు స్మరణలో ఉండటమే, హేమాడు స్వార్థం. అదే అతని పరమార్థం కూడా. గురు పాదాలకు నమస్కరించడంలోనే ధన్యత పొందుతాడు. ఎందుకంటే, ఆ పాదాలలోనే నాలుగు పురుషార్థాలనూ పొందవచ్చు. 

| ఇతి శ్రీ సంతసజ్జన ప్రేరితే | భక్త హేమాడపంత విరచితే | 

| శ్రీ సాఈ సమర్థ సచ్చరితే | | చావడీవర్ణనం నామ | 

| సప్తత్రీంశత్తమోధ్యాయః సంపూర్ణః |

||శ్రీ సద్గురూ సాఈనాథార్పణమస్తు|| శుభం భవతు ||

టిపణీ: 
1. గురుచ్యా. 2. కపాళావర. 3. స్నాన. 4. స్వాధీన కరా. 
5. పైలపార. 6. ఎక దివసాఆడ. 7. కృపేచా ఉత్సాహ. 
8. గరుడాచే చిత్ర అసలేలా ధ్వజ. 9. బాపూసాహేబ జోగ. 
10. కాకాసాహేబ దీక్షిత. 11. సూర్య. 12. సమాధాన. 
13. ఛత. 14. టేకూ.