శ్రీ సాఈసచ్చరిత
|| అథ శ్రీసాఈసచ్చరిత || అధ్యాయ ౪౩ వా||
||శ్రీ గణేశాయ నమః||శ్రీ సరస్వత్యై నమః||
||శ్రీ కులదేవతాయై నమః||శ్రీ సీతారామచంద్రాభ్యాం నమః||
||శ్రీ సద్గురుసాఈనాథాయ నమః||
పూర్వాధ్యాయీ ఝాలే నిరూపణ | సంత సాఈ సమర్థ నిర్యాణ |
ఆతా జే అవశేష అపూర్ణ | హోఈల కీ సంపూర్ణ యే ఠాయీ | ||౧||
1. గతాధ్యాయంలో సత్పురుషులైన సాయి సమర్థుల నిర్వాణ వర్ణన జరిగింది. అసంపూర్తిగా మిగిలి పోయిన మిగతా విషయాలను ఇప్పుడు ఇక్కడ పూర్తి చేస్తాను.
హేమాడ తయాచే చరణీ నిరత | రేఖాటిత కీ తచ్చరిత | ||౨||
2. సాయియందు అద్భుతమైన ప్రేమ ఉండాలి. దానిని వారే ఉత్పన్నం చేయగల సమర్థులు. హేమాడు వారి చరణాలకు అంకితమై, వారి చరిత్రని రచిస్తున్నాడు.
తోచ దేఈ భక్తిప్రేమా | తోచి వాఢవీ చరిత్ర మహిమా | తేణేంచ గౌరవ భజన ధర్మా | యేఈ ఉపరమా సంసార | ||౩||
3. భక్తి ప్రేమలను వారే ఇచ్చి, తమ చరిత్ర మహిమను తామే తెలియజేస్తారు. దానితో వారి ఆరాధనలో శ్రద్ధ కలిగి, ప్రపంచమందు విరక్తి కలుగుతుంది.
మ్హణోని కాయా వాచా మనే | తయా మాఝీ సహస్త్రాంత నమనే | చింతవే న త్యాచా మహిమా చింతనే | కేవళ అనన్యే శరణ రిఘే | ||౪||
4. అందుకే, దేహంతో, మాటతో, మనసుతో, వారికి నా సహస్ర నమస్కారాలు. వారికి అనన్య శరణుజొచ్చితే తప్ప, కేవలం వారి మహిమను మనసులో ధ్యానిస్తే, వారిని తెలుసుకోలేం.
సాంచలా పాపాచా మళ | తో ధుఊని కాఢావయా సకళ | కరావయా అంతర నిర్మళ | ఇతర నిష్ఫళ సాధన | ||౫||
5. పేరుకుని పోయిన పాపాల మాలిన్యాలను కడిగి, మనసును నిర్మలం చేసుకోవటానికి, ఇతర సాధనలు పనికి రావు.
కరణే హరిభక్త యశస్మరణ | తయాంచే భజన అథవా కీర్తన | త్యావిణ చిత్తశుద్ధీసీ సాధన | సోపే న ఆన శోధితా | ||౬||
6. హరిభక్తుల యశస్సును తలచుకోవటం, మరియు వారి భజన సంకీర్తనలు తప్ప, మనసును శుద్ధి చేసే, వేరే సులభ సాధనలు, ఎంత వెదికినా దొరకదు.
అసో గతకథానుసంధాన | కరూ సంకలిత పర్యాలోచన | సాఈ నిజానందావస్థాన | చాలవూ వ్యాఖ్యాన పుఢారా | ||౭||
7. గత కథానుసంధానాన్ని స్మరించుకుని, ఆత్మానందానికి నిలయమైన సాయియొక్క కథ వ్యాఖ్యానాన్ని మరల కొనసాగిస్తాను.
మాగా సాద్యంత జాహలే కథన | విజయాదశమీసచి కా ప్రయాణ | తాత్యాబామిషే భవిష్య నివేదన | ఆధీంచ కైసోని జాహలే | ||౮||
8. వారి ప్రయాణం విజయదశమి రోజే ఎందుకు, తాత్యాబా నెపంతో భవిష్యాన్ని ముందుగానే ఎలా సూచించారు అన్న సంగతులు విపులంగా చెప్పబడ్డాయి.
పుఢే హోతా దేహావసాన | రాఖూనియా ధర్మావధాన | కైసే లక్ష్మీస కేలే దాన | జాహలే నిరూపణ సమగ్ర | ||౯||
9. తరువాత, దేహావసాన సమయంలో దాన ధర్మాల పద్ధతి ప్రకారం, బాబా లక్ష్మీకి చేసిన దానం సంగతి కూడా పూర్తిగా వర్ణించడమైనది.
ఆతా యే అధ్యాయీ కథన | కైసే నికట యేతీ నిధన | సాఈ కరీత రామాయణ శ్రవణ | హితార్థ బ్రాహ్మణ ముఖానే | ||౧౦||
10. ఇప్పుడు ఈ అధ్యాయంలో, తమ శ్రేయస్సుకై, బ్రాహ్మణుని ద్వారా సాయి, రామాయణ పారాయణాన్ని చేయించి, వినిన విషయం చెప్పబడుతుంది.
కైసే సమాధిస్థాన నియోజన | కైసే అలక్షిత ఇష్టకాపతన1 |
కైసే సమాధిస్థాన నియోజన | దత్తావధాన పరిసావే | ||౧౧||
11. తమ సమాధిస్థానాన్ని వారు ఎలా ఎన్నుకున్నారు, ఎలా అకస్మాత్తుగా వారికిష్టమైన ఇటుక పడిపోవటం, మొదలగు వానిని శ్రద్ధగా వినండి.
తైసేంచ ఎకదా బ్రహ్మాండీ ప్రాణ | చఢవూని బైసతా తీన దిన | కైంచీ సమాధి తేంచ దేహావసాన | నిశ్చితమన జన ఝాలే | ||౧౨||
12. అలాగే - ఒక సారి వారు తమ ప్రాణాలను బ్రహ్మాండంలో (నిర్వికల్ప సమాధి) లీనం చేసి, మూడు రోజులు నిశ్చలంగా ఉండగా, అది సమాధి కాదని, దేహావసానమే అని ప్రజలు నిర్ణయించడం - వీటన్నిటి గురించి వినండి.
కేలీ ఉత్తర విధీచీ తయారీ | అవచిత బాబా దేహావరీ | యేతాంచ లోక దచకలే అంతరీ | కైసీ తేపరీ పరిసిజే | ||౧౩||
13. ప్రజలు ఎలా అంతిమ సంస్కారాలకు కూడా సిద్ధపడ్డారు, అకస్మాత్తుగా బాబా శరీరంలో ప్రవేశించే సరికి, ప్రజలు ఎలా చకితులైనారో అనే విషయాన్ని గురించి కూడా వినండి.
అసో ఆతా హే నిర్యాణ కథా | శ్రోతే శ్రమతీల శ్రవణ కరితా | హీ తో దేహావసానాచీ వార్తా | నరుచే చిత్తా కవణాచ్యా | ||౧౪||
14. కాని, ఇది వారి నిర్యాణ కథ. ఇది వినటానికి శ్రోతలు ఇబ్బంది పడతారు. ఈ దేహావసాన వార్తను వినటం ఎవరికీ ఇష్టముండదు.
పరీ హే సాధుసంతాంచే నిర్యాణ | శ్రోత్యాంవక్త్యా కరీల పావన | విస్తారభయాస్తవ భాగశః శ్రవణ | కరావే సమాధాన రాహీతో | ||౧౫||
15. కాని ఇది సాధు సంతుల నిర్యాణాన్ని గూర్చిన వర్ణన. వినేవారిని, చెప్పేవారిని కూడ ఇది పావనం చేస్తుంది. విస్తారంగా ఉందని భయ పడక, మీకు తృప్తి కలిగించేలా, కొంచెం కొంచెంగా వినండి.
దేహత్యాగే అగమ్యగతి | నిజప్రాప్తి సుఖాచీ వసతీ | బాబా పావలే అక్షయ స్థితి | పునరావృత్తీ విరహిత | ||౧౬||
16. దేహాన్ని త్యజించి, పునర్జన్మ లేని, పొందటానికి కష్టమైన, శాశ్వత ఆత్మానంద స్థితిని, బాబా పొందారు.
దేహధారణే హోతే వ్యక్త | దేహత్యాగే పావలే అవ్యక్త | జరీ ఎకాంగ అవతార సమాప్త | సర్వాంగ సువ్యక్త లాధలే | ||౧౭||
17. దేహాన్ని ధరించినప్పుడు కనిపించి, దేహాన్ని వదిలి, వారు కనిపించకుండా పోయారు. శరీరంలో ఉన్న ఒక అవతారాన్ని ముగించి, సర్వ జీవులలోనూ కనిపించే స్థితిని పొందారు.
ఎకదేశీయత్వా ముకలే | సర్వ గతత్వాతే పావలే | పూర్ణపణే సనాతన ఝాలే | నిజీ సమరసలే నిజత్వే | ||౧౮||
18. ఒక చోట ఉండే స్థితిని వదిలి, సర్వ వ్యాపకత్వాన్ని పొందారు. తమ నిజమైన ఆత్మలో విలీనమై, సంపూర్ణంగా శాశ్వతులైనారు.
సాఈ సకళాంచే జీవన | సాఈ సకళాంచా జీవ ప్రాణ | సాఈవీణ గ్రామవాసీజన | హీనదీన జాహలే | ||౧౯||
19. సాయి అందరికీ జీవనం. సాయి సకల జీవులకూ ప్రాణం. సాయి లేకుండా గ్రామవాసులు దీనులయ్యారు, దుర్బలులైనారు.
దేహ పడతా నిచేష్టిత | జాహలా ఎకచి ఆకాంత | ఆబాలవృద్ధ చింతాక్రాంత | జాహలా ప్రాణాంత సమస్తా | ||౨౦||
20. శరీరం చేతనా రహితమవగానే, అందరూ గట్టిగా ఒకేలా రోదించారు. ఆబాలవృద్ధులు చింతాక్రాంతులై, జీవచ్ఛవాల వలె అయ్యారు.
నవజ్వరాది లౌకికీ బాధా | పాఠీస లాగతీ ప్రపంచ బద్ధా |
యోగియాంచా వాటే కదా | అమర్యాదా న కరితీ | ||౨౧||
21. నవజ్వరాది లౌకిక బాధలు ప్రపంచానికి కట్టుబడి ఉన్నవారిని బాధిస్తాయి. కాని అవి తమ పరిమితిని అతిక్రమించి యోగులను బాధ పెట్టవు.
తోచ కీ ప్రకార నిజహాతే | బాబా కరితే జాహలే | ||౨౨||
22. సంతులు తమ తేజస్సును ప్రజ్వలింప చేసి, తమ శరీరాన్ని దహింపజేస్తారు. బాబా కూడా అదే విధంగా తమ చేతులతో చేశారు.
న వ్హావే తే హోఊని గేలే | మహారాజ సాయుజ్యీ సమరసలే | జన అత్యంత హిరముసలే | కుసముసలే మనాంత | ||౨౩||
23. జరగకూడనిది అప్పుడే జరిగిపోయింది. సాయి మహారాజు సాయుజ్యం పొందారు. ప్రజలు చాలా బాధ పడ్డారు. మనసులో అత్యంత ఆవేదన పడ్డారు.
బరే హోతే నసతో గేలో | అంత సమయీంచ్యా భేటీస ముకలో | అసతో కాంహీ ఉపయోగా ఆలో | భులీ భరలో ప్రసంగీ | ||౨౪||
24. ‘బాబా దగ్గరనుండి వెళ్లిపోకుండా ఉంటే ఎంత బాగుండేది. అంతిమ సమయంలో, చివరి సారిగా చూడలేక పోయాం. ఉండి ఉంటే, దేనికైనా ఉపయోగ పడేవారం. ఆ క్షణంలో నా బుద్ధి పనిచేయలేదు’.
ఏశా నానావిధ విచారాంనీ | ఖిన్న ఝాలా జో తో మనీ | బాబాంచ్యా కాయ అంతఃకరణీ | అసేల తే కోణీ జాణావే | ||౨౫||
25. అని అనేక రకాలు ఆలోచించి, ప్రజలు తమలో తామే చాలా దుఃఖపడ్డారు. అసలు బాబా మనసులో ఏముందో ఎవరికి తెలుస్తుంది!
నాహీ ఘరఘర నాహీ శ్వాస | నాహీ ఖాంసీ నాహీ కాస | నాహీ జీవాచీ కాసావీస | కేలే ఉల్లాసే ప్రయాణ | ||౨౬||
26. గొంతులో ఏ బాధాలేదు. శ్వాస పీల్చుకోవటంలో ఆయాసం లేదు. దగ్గు లేదు. ప్రాణానికి ఏ కష్టమూ లేక, ఉల్లాసంగా ప్రయాణమయ్యారు.
ఆతా కైచే సాఈదర్శన | కైచే సాఈపదసంవాహన | కైచే సాఈచరణక్షాళణ | తీర్థప్రాశన తే కైచే | ||౨౭||
27. ఇంక ఎక్కడి సాయి దర్శనం? ఎక్కడి సాయి పాద సేవ? ఎక్కడి సాయి చరణాల ప్రక్షాళణం? ఇంకెక్కడి పాద తీర్థ సేవనం?
తరీ మగ తే భక్త ప్రేమళ | ఆలీ పాహోని అంతవేళ | దూర కేలే కా అసతా జవళ | తయాంస తళమళ లావిలీ కా | ||౨౮||
28. తమ అంతిమ సమయం సమీపించిందని గ్రహించి, దగ్గరున్న ప్రియమైన భక్తులను దూరంగా ఎందుకు పంపించి వేశారు? ఎందుకు వారికింత బాధ కలిగించారు?
సర్వచి జీవాచీ భక్తమండళీ | పాహూని జవళీ అంతకాళీ | సమయీ బాబాంచే ప్రేమాస ఉసళీ | అంతకాళీ యేతీ కీ | ||౨౯||
29. అంతిమ సమయంలో ప్రియమైన భక్తులు తమ దగ్గరుండటం చూచి, బాబాకు వారిపై ప్రేమ ఉప్పొంగిందేమో!
పావావయా సాయుజ్య సదన | ఆడవే యేతే ప్రేమబంధన | వేళీ న కరితా తయాచే ఛేదన | మన నిర్వాసన కైసేనీ | ||౩౦||
30. భక్తుల ప్రేమబంధం, మోక్ష ప్రాప్తికి అడ్డు తగులుతుంది. సమయానికి దానిని త్రుంచకపోతే, మనసు వాసనారహితం కాదు.
ఏసే న ఘడతా దేహ పడలా | సవేంచ చఢలా జీవ ధడధడలా |
తాత్కాళ నవా సంసార జడలా | బాజార ఉఘడలా వాసనేచా | ||౩౧||
31. అలా జరగకుండా శరీరాన్ని వదిలితే, జీవుడు మరల పుట్టి, వెంటనే క్రొత్త బంధనాలలో చిక్కుకుంటాడు. దాంతో, అనేక రకాల కోరికలూ, ఆశలూ మొదలవుతాయి.
టాళావయా హా ప్రకార | సాధూసంత దక్ష నిరంతర | బాబాంచ్యాహీ మనాచా నిర్ధార | లోక వ్యవహార రక్షావా | ||౩౨||
32. వీనిని తొలగించటానికి, సాధు సంతులు ఎప్పుడూ సావధానులై ఉంటారు. అలాగే, బాబా కూడా లోక వ్యవహారాన్ని కాపాడటానికి నిశ్చయించుకున్నారు.
అంతకాళీ హీచ సావధతా | శాంతతా ఆణి ఎకాంతతా | ధ్యేయ మూర్తి యావీ చిత్తా | విక్షేపతా విరహిత | ||౩౩||
33. అంతిమ సమయంలో జాగ్రతతో ఉండవలసినది దీనికోసమే. ఏకాంతంలో ప్రశాంతంగా, ఏ వికల్పాలూ భయాలూ లేక, మనసును ఇష్ట దైవంలో లీనం చేయాలి.
‘అంతేమతిః సాగతిః’ | హే తో ప్రసిద్ధ సర్వ జాణతీ | భగవద్భక్త స్వయే ఆచరతీ | లోకసంగ్రహ రీతీ హే | ||౩౪||
34. ‘అంతే మతిః సా గతిః’ అనే నుడి అందరూ ఎరుగుదురు. భగవద్భక్తులు దీనినే స్వయంగా ఆచరిస్తారు. ఇదే లోకాచార పద్ధతి.
అవకాశ చవదా దివస రాహిలా | కాళ బాబాంచా జవళ ఆలా | మ్హణోని బాబాంనీ వఝే2 యోజిలా | వాచావయాలా రామవిజయ | ||౩౫||
35. తమ దేహావసానానికి పదునాలుగు రోజులే మిగిలాయి, అని వఝే అను భక్తుణ్ణి, రామ విజయాన్ని పఠించటానికి బాబా నియమించారు.
మశీదీంత వఝే బైసలే | పోథీ పారాయణ సురూ ఝాలే | బాబా శ్రవణ కరూ లాగలే | దివస గేలే కీ ఆఠ | ||౩౬||
36. మసీదులో కూర్చుని వఝే గ్రంథ పారాయణను ప్రారంభించాడు. బాబా వినసాగారు. ఎనిమిది రోజులు గడిచాయి.
పుఢే బాబా ఆజ్ఞా కరీత | పోథీ చాలవా అస్ఖలీత | ఏసే తీన దివస రాత | వఝే తీ వాచిత రాహిలే | ||౩౭||
37. “ఆపకుండా మరల పారాయణం జరగని” అని బాబా ఆజ్ఞాపించారు. మూడు పగళ్లు మూడు రాత్రులూ వఝే చదువుతూనే ఉన్నాడు.
పూర్ణ అకరా దివస బైసలే | పుఢే అశక్తపణే తే థకలే | వాచతా వాచతా కంటాళలే | ఏసే గేలే తీన దిన | ||౩౮||
38. అలా పూర్తిగా పదకొండు రోజులు కూర్చుని, వరుసగా చదివి, వఝే నీరసించి పోయాడు. చదివి చదివి బాగా అలసిపోయాడు. అలా మూడు రోజులు గడిచాయి.
పుఢే బాబాంనీ కాయ కేలే | పోథీ వాచన సమాప్త కరవిలే | వఝ్యాంస తేథూన ఘాలవూన లావిలే | ఆపణ రాహిలే నివాంత | ||౩౯||
39. తరువాత బాబా ఏమి చేశారంటే, గ్రంథ పారాయణను సమాప్తి చేయించారు. వఝేను అక్కడినుండి పంపించి వేసి, తాము ప్రశాంతంగా ఉన్నారు.
ఘాలవూని లావణ్యాచే కారణ | మ్హణతీల శ్రోతే కరవా కీ శ్రవణ | కరితో యథామతి నివేదన | దత్తావధాన పరిసావే | ||౪౦||
40. ‘వఝేను పంపించి వేయడానికి కారణం ఏమిటి?’ అని శ్రోతలు అడుగ వచ్చు. నాకు చేతనైనంత వరకూ తెలియ చేస్తాను. శ్రద్ధగా వినండి.
నికట యేతా దేహావసాన | సాధుసంత ఆణి సజ్జన |
ఘేతీ వాచవూన పోథీపురాణ | సావధాన పరిసతీ | ||౪౧||
41. దేహావసాన సమయం సమీపించినప్పుడు, సాధు సంతులు సత్పురుషులు, పురాణాలను, సద్గ్రంథాలను చదివించి శ్రద్ధగా వింటారు.
ఏకూన ధాలా రాజా పరీక్షిత | సుఖే దేహాంత లాధలా | ||౪౨||
42. పరీక్షిత్తు మహారాజుకు, శుకాచార్యులు మహాభాగవతాన్ని ఏడు రోజులు చెప్పగా, దానిని విని మహారాజు సుఖంగా శరీరాన్ని వదిలాడు.
శ్రవణ కరితా భగవల్లీలా | భగవన్మూర్తీ దేఖతా డోళా | అంతకాళ జయాచా జాహలా | తేణేంచ సాధిలా నిజస్వార్థ | ||౪౩||
43. భగవంతుని లీలలను వింటూ, భగవంతుని రూపాన్ని కళ్లతో చూస్తూ, అంతిమ కాలాన్ని గడిపిన వారు, తమ శ్రేయస్సును సాధించుకుంటారు.
హీ తో లోక ప్రవృత్తి స్థితి | సంత నిరంతర స్వయే ఆచరతీ | లోకసంగ్రహ మార్గ న మోడితీ | కింబహునా అవతరతీ తదర్థచీ | ||౪౪||
44. ఇది లోకాచార పద్ధతి. దీనిని సంతులు ఎప్పుడూ ఆచరిస్తారు. లోకాచారానికి విరుద్ధంగా వారు ఎప్పుడూ ప్రవర్తించరు. ప్రజల మార్గదర్శనం కోసమే వారు అవతరిస్తారు.
జయా యా భౌతికపిడీ అనాస్థా | తయా దేహావసానావస్థా | నాహీ దుఃఖశోకావేగతా | హీ స్వాభావికతా తయాంచీ | ||౪౫||
45. భౌతిక శరీరం పైన ఏ ఆసక్తీ లేని వారికి, శరీరాన్ని త్యజించేటప్పుడు, ఏ రకమైన శోకావేశాలు కలగవు. ఇది వారికి సహజం.
అసో యేథే శ్రోతా శంకిజే | బ్రహ్మసుఖే సుఖావలే జే | తయాంస మాయామోహే ఆతళిజే | బోల హా సాజే కైసేనీ | ||౪౬||
46. ‘బ్రహ్మానందంలో సుఖంగా ఉండేవారికి మాయామోహాలు ఉంటాయా?’ అని ఇక్కడ శ్రోతలకు అనుమానం కలగవచ్చు.
జే స్వరూపీ సావధాన | ‘అల్లా మాలీక’ అనుసంధాన | తయాంసీ భక్తాంచే సన్నిధాన | ప్రతిబంధన కైసేనీ | ||౪౭||
47. ఎప్పుడూ ఆత్మలో లీనమై, ఎప్పుడూ “అల్లా మాలీక” అని ధ్యానిస్తూ ఉన్నవారికి, భక్తులు తమ వద్ద ఉండటం ప్రతిబంధకమెలా అవుతుంది?
తయాచా తో ప్రపంచ సరలా | పరమార్థహీ ఠాఈచా ఠేలా | ద్వంద్వభావ సమూళ గేలా | స్వయే సంచలా స్వరూప | ||౪౮||
48. ప్రపంచ వ్యవహారాలన్నీ బాబాకు తీరిపోయాయి. పరమార్థం కూడా ఆగిపోయింది. విరుద్ధ భావాలు సమూలంగా నిర్మూలనమయ్యాయి. వారు ఆత్మస్వరూపంలో లీనమైపోయారు.
అక్షరే అక్షర సకళ సత్య | యాంత అణుమాత్ర నాహీ అసత్య | పరి లోకసంగ్రహ అవతార కృత్య | కరూన కృతకృత్య సంతజనీ | ||౪౯||
49. ఇదంతా అక్షరం అక్షరం సత్యం. ఇందులో అణుమాత్రమైనా అసత్యంలేదు. కాని లోక సంరక్షణ కోసం, సత్పురుషులు తమ అవతార కార్యాలను చేసి కృతకృత్యులౌతారు.
సంత షడ్భావ వికార వర్జిత | జే నిరంతర అప్రకట స్థిత | భక్తోద్ధారార్థ ప్రకటీభూత | నిధన కింభూత తయాతే | ||౫౦||
50. సంతులు కామక్రోధాధి షట్‍ వికారాలు లేనివారు. ఎప్పుడూ కనిపించని స్థితిలో ఉంటారు. భక్తులను ఉద్ధరించటానికే వారు కనిపిస్తారు. అటువంటి వారికి చావెక్కడిది?
దేహేంద్రియ సంయోగ తే జనన | దేహేంద్రియ వియోగ తే మరణ |
హే పాశబంధన వా ఉకలన | జన్మమరణ యా నాంవ | ||౫౧||
51. శరీరం మరియు ఇంద్రియాల కలయికే పుట్టుట. ఇవి రెండూ విడిపోవటమే చావు. ఈ బంధనం ముడిపడటాన్ని, విడిపోవడాన్ని, చావు పుట్టుకలని అంటారు.
జననాపాఠీ చికటలే మరణ | ఎకాహూన ఎక అభిన్న | మరణ జీవ ప్రకృతి లక్షణ | జీవాచే జీవన తీ వికృతి | ||౫౨||
52. జననంతో పాటే మరణం ముడిపడి ఉంటుంది. ఒకటినుండి ఇంకొకటి వేరుగా ఉండవు. మరణం జీవుని స్వాభావిక లక్షణం. జీవనమే జీవుని అస్వాభావిక లక్షణం.
మరణ మారూని జే ఉరతీ | పాయ కాళాచే శిరీ జే దేతీ | తయా కాయ ఆయుర్దాయాచీ క్షితీ | అవతరతీ జే స్వేచ్ఛేనే | ||౫౩||
53. మరణాన్నే చంపి బ్రతికే వారు, కాళ్లతో కాలుని తలను అణచివేసి, స్వేచ్ఛగా అవతరించేవారు, తమ ఆయుర్దాయాన్ని ఖాతరు చేస్తారా?
భక్తకల్యాణైక వాసనా | తేణే జే ధరితీ అవతార నానా | తే కాయ ఆతళతీ జన్మమరణా | మిథ్యా కల్పనా యా దోన్హీ | ||౫౪||
54. భక్తులను ఉద్ధరించే సంకల్పంతోనే భూమిపై అనేక అవతారాలను ధరించేవారు, జనన మరణాలతో బంధింపబడతారా? ఈ రెండూ నిజం కాని కల్పనలే!
దేహపాతా ఆధీంచ దేఖ | జేణే దేహాచీ కేలీ రాఖ | తయాసీ మరణాచా కాయసా ధాక | మరణ హే ఖాక జయాపుఢే | ||౫౫||
55. శరీరం నేలపై పడక ముందే దానిని కాల్చి, బూడిదగా చేసేవారికి, మరణ భయం ఎందుకు ఉంటుంది? మరణం వారికి బూడిదతో సమానం.
మరణ హీ దేహాచీ ప్రకృతి | మరణ హీ దేహాచీ సుఖస్థితి | జీవన హీ దేహాచీ వికృతి | విచారవంతీ విచారిజే | ||౫౬||
56. మరణం శరీరంయొక్క సహజ స్థితి. మరణం శరీరంయొక్క సుఖస్థితి. జీవితమే శరీరంయొక్క వికృతి అని జ్ఞానులు భావిస్తారు.
సాఈసమర్థ ఆనందఘన | ఠావే న జయా దేహాచే జనన | తయాంచ్యా దేహాస కైసే మరణ | దేహస్ఫురణ వర్జితతే | ||౫౭||
57. సాయి సమర్థులు ఆనందఘనులు. వారు శరీరంయొక్క జననాన్ని ఎరుగరు. శరీరంయొక్క ధ్యాసే వారికి లేదు. అటువంటి వారి శరీరానికి మరణమెక్కడిది?
సాఈ పరబ్రహ్మా పూర్ణ | తయా కైంచే జన్మమరణ | బ్రహ్మ సత్యత్వే జగన్మిథ్యాపణ | దేహాచే భాన కైంచే త్యా | ||౫౮||
58. సాయి పూర్ణ పరబ్రహ్మ. వారికి జనన మరణాలెక్కడివి? ‘బ్రహ్మ సత్యం జగన్మిథ్యం’ అని తెలుసుకున్నవారికి శరీరంయొక్క జ్ఞానం ఎందుకుంటుంది?
ప్రాణధారణ వా విసర్జన | అలక్ష్య రూపే పరిభ్రమణ | హే తో స్వచ్ఛందయోగక్రీడన | భక్తోద్ధారణ నిమిత్తే | ||౫౯||
59. ప్రాణాన్ని ధరించడం, ప్రాణాన్ని వదలటం, కనిపించకుండా తిరుగటం, ఇవన్నీ భక్తులను ఉద్ధరించటానికి వారు తమ ఇష్టంతో చేసే యోగ క్రీడలు.
మ్హణతీ రవీస లాగలే గ్రహణ | ఝాలా కీ హో ఖగ్రాస పూర్ణ | హా తో కేవళ దృష్టీచా దోషగుణ | సంతాంసీ మరణ తైసేంచ | ||౬౦||
60. సూర్యునికి గ్రహణం పట్టిందనీ, సూర్యుడు పూర్తిగా కనిపించకుండా పోయాడని, అంటారు. ఇది కేవలం దృష్టి దోషగుణమే. సత్పురుషుల మరణం కూడా అటువంటిదే.
దేహ హీ కేవళ ఉపాధి | తయా కైచీ ఆధివ్యాధి |
అసల్యా కాంహీ ప్రారబ్ధానుబంధీ | తయాచీ న శుద్ధి తయాంలా | ||౬౧||
61. దేహమే వారికి ఒక బాధ. ఇక దైహిక, మానసిక బాధలు ఎక్కడివి? ప్రారబ్ధంతో సంబంధించినవి ఏవైనా ఉన్నా, వానిని వారు పట్టించుకోరు.
తోహా భక్త కైవారార్థ ప్రకటలా | శిరడీంత దిసలా తేవ్హాంచ | ||౬౨||
62. కనిపించకుండా ఉన్నప్పుడు, భక్తుల భక్తి నిండిపోగా, భక్తులయొక్క పూర్వార్జిత పుణ్యంవలన అవతరించి, భక్తులను రక్షించటానికి బాబా శిరిడీలో కనిపించారు.
ఆతా భక్తకార్యార్థ సంపలా | మ్హణూన మ్హణతీ దేహ ఠేవిలా | కోణ విశ్వాసీల యా బోలా | గతీ యోగ్యాలా కాయ హే | ||౬౩||
63. భక్తుల కొరకు వచ్చిన పని పూర్తయిందని, ఇప్పుడు శరీరాన్ని వదిలివేశారు అని అంటారు. ఈ మాటలను ఎవరు నమ్ముతారు? యోగికి జనన మరణాలు అసలు ఉంటాయా?
ఇచ్ఛామరణీ సాఈ సమర్థ | దేహ జాళిలా యోగాగ్నీంత | స్వయే సమరసలే అవ్యక్తాంత | భక్తహృదయాంత తే ఠేలే | ||౬౪||
64. ఇచ్ఛామరణి అయిన సాయి సమర్థులు తమ ఇచ్ఛానుసారమే శరీరాని యోగాగ్నిలో దహించి, తాము కనిపించకుండా పోయినా, భక్తుల హృదయాలలో ఉన్నారు.
జయాచే కేవళ నామస్మరతా | జన్మమరణాచీ నురే వార్తా | తయాస కైచీ మరణావస్థా | పూర్వీల అవ్యక్తతా తో పావే | ||౬౫||
65. ఎవరి నామాన్ని తలచినంత మాత్రమే, జనన మరణాలు వదిలి పోతాయో, అలాంటి వారికి మరణావస్థ ఎక్కడిది? శరీరాన్ని వదిలిన తరువాత వారు, మునుపటి కనిపించని స్థితిని పొందారు.
ఉల్లంఘోని జడస్థితి | బాబా సమరసలే అవ్యక్తీ | తేథేంహీ భోగితీ స్వరూపస్థితి | సదా జాగవితీ భక్తాంతే | ||౬౬||
66. జడ స్థితిని దాటి, బాబా అవ్యక్తంలో లీనమయ్యారు. అక్కడ కూడా, ఆత్మస్వరూపంలో ఉంటూ, భక్తులను సదా జాగృతం చేస్తూంటారు.
సచైతన్య జో ముసముసలా | భక్తహృదయీ జో అఢళ ఠసలా | తో దేహకాయ మ్హణావా నిమాలా | బోల హా మనాలా మానేనా | ||౬౭||
67. భక్తుల హృదయాలలో చైతన్యంతో నిండి, దృఢంగా నిలచినవారు, మరణించారని అనగలమా? ఇలాంటి మాటలను మనసు ఒప్పుకోదు.
మ్హణోని హా అనాద్యనంత సాఈ | అభంగ రాహీల విశ్వప్రళయీ | జన్మ మరణచియా అపాయీ | న కదాంహీ పడేల | ||౬౮||
68. అందువలన, ఆది, అంతం లేని ఈ సాయి, విశ్వప్రళయం వచ్చేంతవరకూ ఉంటారు. జనన మరణాలనే అపాయాలలో ఎప్పుడూ పడరు.
మహారాజ జ్ఞానోబా కాయ గేలే | తీన శతకాంతీ దర్శన దిధలే | నాథమహారాజ3 భేటూన ఆలే | ఉపకార కేలే జగావర | ||౬౯||
69. జ్ఞానేశ్వర మహారాజు వెళ్లిపోయారా? మూడు వందల ఏళ్లయాక మరల దర్శనమిచ్చారు. ఏకనాథ మహారాజు వారిని కలిసి, జగానికి ఎంతో ఉపకారం చేశారు.
జైసే తే నాథ కృపావంత | పైఠణీచీ జాహలీ జ్యోత | తుకారామ మహారాజ దేహూంత | ఆళందీత నరసింహసరస్వతీ | ||౭౦||
70. దయామయులైన ఏకనాథ మహారాజు పైఠనులో వెలసినట్లు, దేహులో తుకారాం మహారాజులా, నరసింహ సరస్వతి ఆళందిలోలా,
సమర్థ రామదాస పరళీంత | అక్కలకోటకర అక్కలకోటాంత |
ప్రభుమాణిక హుమణాబాదేంత | సాఈ హే శిరడీంత తైసేచి | ||౭౧||
71. పర్లీలో సమర్థ రామదాసు, అక్కలకోటలో అక్కలకోట మహారాజులా, మాణిక ప్రభు హుమ్నాబాదులో వలె, శిరిడీలో సాయి అట్లే వెలిశారు.
జయా మనీ జైసా భావ | ఆజహీ తయా తైసా అనుభవ | హా సిద్ధచి జయాచా ప్రభావ | మరణ భావ కైచా త్యా | ||౭౨||
72. మనోభావాలననుసరించి అనుభవాలు కలుగుతుంటాయి. ఈ నాటికీ అనుభవాలు కలుగుతుంటాయి. ఇట్టి సిద్ధి ప్రభావమున్నవారికి మరణమెలా సంభవం?
తో హా భక్తకాజ కైవారీ | దేహ ఠేవిలా శిరడీ భీతరీ | స్వరూపే భరలాసే చరాచరీ | లీలావతారీ సమర్థ | ||౭౩||
73. శరీరాన్ని శిరిడీలో ఉంచి, భక్తుల సేవాకార్యానికై సకల చరాచరాలల ఆత్మలో నిండిఉన్న లీలావతారి ఈ సమర్థులు.
ఆతా కాయ ఆహే శిరడీంత | సమర్థ ఝాలే బ్రహ్మీభూత | ఏసీ న శంకా యావీ మనాంత | మరణాతీత శ్రీ సాఈ | ||౭౪||
74. సాయి సమర్థులు బ్రహ్మలో లీనమయ్యారు కదా, ఇంక శిరిడీలో ఏముంది? అన్న అనుమానం మనసులో పెట్టుకోకండి. శ్రీసాయి మరణానికి అతీతులు.
సంత ముళీంచ గర్భాతీత | పరోపకారార్థ ప్రకట హోత | బ్రహ్మస్వరూప మూర్తిమంత | భాగ్యవంత అవతరతీ | ||౭౫||
75. సంతులు అయోనిజలు. వారు మూర్తీభవించిన బ్రహ్మస్వరూపులు. ఆ పుణ్యాత్ములు పరోపకారం కోసం అవతరించి, అందరికీ కనిపిస్తారు.
జన్మ ఆణి మరణస్థితీ | అవతారీయా కదా న యే తీ | కార్య సరతా తే స్వరూపీ మిళతీ | సమరసతీ తే అవ్యక్తీ | ||౭౬||
76. ఇలాంటి అవతార పురుషులకు జనన మరణాలు ఎప్పుడూ ఉండవు. అవతార కార్యం పూర్తి కాగానే, ఆత్మలో కలిసిపోయి, కనిపించకుండా పోతారు.
అవఘా దేహ సాడేతీన హాత | బాబా కాయ త్యాంతచి సమాత | తే విశిష్ట వర్ణ స్వరూపయుక్త | హే తో అయుక్త బోలణే | ||౭౭||
77. మొత్తం మూడున్నర మూరల శరీరంలోనే, బాబా పరిమితమై ఉన్నారా? వారు ఫలానా విశేషమైన రంగు, రూపాలు కలవారని చెప్పటం సరి కాదు.
ఆణిమాగరిమాది అష్టసిద్ధీ | ఆలియా గేలియా క్షయ నా వృద్ధి | స్వయేంచ అఖండ జయాచీ సమృద్ధి | ఏసీ ప్రసిద్ధి తయాంచీ | ||౭౮||
78. అణిమ, గరిమాది అష్ట సిద్ధులూ ఉన్నవారి ఐశ్వర్యం ప్రజల రాకపోకల వలన పెరగదు, తరగదు. శాశ్వతంగా, సమృద్ధిగా ఉండే వారి ఐశ్వర్యం వారికే స్వంతం. వారి ప్రఖ్యాతి అలాంటిది.
ఏసియా మహానుభావాంచా ఉదయ | లోకకల్యాణ హాచ ఆశయ | ఉదయాస ఆహే స్థితి విలయ | లోకసంగ్రహమయ సంత | ||౭౯||
79. ఇలాంటి మహాత్ముల జననానికి ఏకైక కారణం, లోక కల్యాణమే. ఈ జననానికి స్థితిలయలు ఉంటాయి. సంతులు ప్రజల ఉద్ధరణకు సదా సిద్ధంగా ఉంటారు.
జన్మభ్రాంతి మృత్యుభ్రాంతి | ఆత్మైకత్వ అవినాశ స్థితి | స్వప్నామాజీల సుఖసంపత్తి | తేచ పరిస్థితి తయాంచీ | ||౮౦||
80. జనన మరణాలు వారికి వట్టి భ్రాంతి. ఆత్మంతో ఐక్యత్వ జ్ఞానం, వారి అవినాశ స్థితి. ఇది స్వప్నంలో సుఖాన్ని, సంపత్తిని అనుభవించినట్లే. మహాత్ముల పరిస్థితి కూడా అటువంటిదే.
నా తరీ జో జ్ఞాన నిధాన | సదైవ జయా ఆత్మానుసంధాన |
తయాస దేహాచే జోపాసన | ఆణీక పతన సారిఖే | ||౮౧||
81. జ్ఞాననిధియూ, ఎప్పుడూ ఆత్మాలో లీనిమై ఉన్నవారికి, శరీరం పోషించటం లేక శరీర పతనం రెండూ సమానమే.
హాహాకార శిరడీభర | ఎకచి కహర ఉసళలా | ||౮౨||
82. అలా బాబా శరీరం పడిపోగానే, దఃఖమనే పర్వతం అందరినీ కూల్చి వేసింది. శిరిడీ అంతా హాహాకారాలు. అంతటా ఒకే కేకలు.
ఏకూని బాబాంచే నిర్యాణ | వార్తా ఖోంచలీ జైసా బాణ | పడలే నిత్య వ్యవసాయా ఖాణ | దాణాదాణ ఉడాలీ | ||౮౩||
83. బాబా నిర్వాణం వార్త, అందరినీ బాణంలా గ్రుచ్చుకున్నది. దైనందిన కార్యక్రమాలన్నీ ఆగిపోయాయి. కలవరంతో జనులు చెల్లా చెదురైపోయారు.
పసరతా తీ అమంగల మాత | సకళాంస గమలా వజ్రాఘాత | విచారీ బైసలే నివాంత | ఇతరీ ఆకాంత మాండిలా | ||౮౪||
84. అమంగళకరమైన ఆ వార్త వ్యాపించి, అందరికీ వజ్రఘాతంలా అనిపించింది. వివేకవంతులు మౌనంగా కూర్చున్నారు. మిగతావారు గట్టిగా రోదించారు.
అతి ఆవడీచేని పడిభారే | కంఠ తయాంచా దాటే గహివరే | దుఃఖాశ్రునీర నయనీ పాఝరే | ‘శివ శివ హరే’ ఉద్గారలే | ||౮౫||
85. విపరీతమైన ప్రేమావేశంతో కంఠం గద్గదమైంది. కళ్లనుండి అశ్రువులు ప్రవహిస్తుండగా, అందరూ ‘శివశివా హరహరా’ అంటూ అరిచారు.
ఘరోఘరీ ఝాలీ హడబడ | ఉడాలీ ఎకచీ గడబడ | ఛాతీంత భరలీ ధడధడ | లోక దడదడ ధాంవిన్నలే | ||౮౬||
86. ప్రతి ఇంట్లోనూ ఇదే గొడవ. దడదడలాడే గుండెలతో అందరూ ఆందోళనతో పరుగెత్తసాగారు.
మహారాజాంచే దేహావసాన | ప్రాణాంతచి ఓఢవలా గ్రామస్థాంపూర్ణ | మ్హణతీ దేవా హా ప్రసంగ దారూణ | హృదయవిదారణ ఝాలే గా | ||౮౭||
87. మహారాజు మరణించారు. ఇది గ్రామస్థులకు పూర్తిగా ప్రాణాంతకమైంది. ‘దేవా! హృదయ విదారకమైన ఈ సంఘటన మహా దారుణంగా ఉంది’ అని అన్నారు.
జో ఉఠే తో పళత సుటే | మశీద మండప గచ్చ దాటే | అవస్థా పాహోని హృదయ ఫాటే | కంఠ నాటే దుఃఖానే | ||౮౮||
88. లేచినవారు లేచినట్లే పరుగు తీశారు. మసీదు మండపం బాగా నిండిపోయింది. అక్కడ పరిస్థితిని చూస్తే గుండెలు బ్రద్దలయేలా ఉంది. దుఃఖంతో ఎవరికీ గొంతు పెగలటం లేదు.
గేలే శిరడీచే వైభవ సరలే | సుఖ సౌభాగ్య సర్వ హరపలే | డోళే సర్వాంచే అశ్రూనీ భరలే | ధైర్య భంగలే సకళాంచే | ||౮౯||
89. శిరిడీయొక్క వైభవమంతా పోయింది. ఆ సుఖం, ఆ భాగ్యం అంతా శాశ్వతంగా హరించుకుని పోయింది. అందరి కళ్లూ కన్నీటితో నిండిపోయింది. వారి ధైర్యం సడలిపోయింది.
కాయ త్యా మశీదీచీ మహతీ | సప్తపుర్యాంత జిచీ గణతీ | ద్వారకామాఈ జీస మ్హణతీ | బాబా నిశ్చితీ సదైవ | ||౯౦||
90. సప్తపురాలలో ఒకటిగా గణించ బడి, బాబాచే ద్వారకామయి అని నిశ్చయించ బడిన ఆ మసీదు మహిమ ఎంత గొప్పది?
అసో నిర్యాణ, నిర్వాణ వా నిధన | ద్వారకా సాయుజ్య ముక్తీచే స్థాన |
జయా ఈశ్వరీ నిత్యానుసంధాన | తయా అవస్థాన యే ఠాయీ | ||౯౧||
91. ‘నిర్యాణం’ అనినా, ‘నిధనం’ అన్నా, లేదా ‘నిర్వాణం’ అన్నా, ద్వారకామాయి సాయుజ్యముక్తికి స్థానం. ఎప్పుడూ పరమేశ్వరుని ధ్యానంలో ఉండేవారికి, అక్కడ స్థానం లభిస్తుంది.
తో హా గురూరాజ సాఈరాయ | భక్త కనవాళూ బాప మాయ | భక్తా విశ్రాంతీచా ఠాయ | ఆఠవ హోయ నిత్యాచీ | ||౯౨||
92. భక్తులకు దయగల తల్లి, తండ్రీ మరియు విశ్రామ ధామం – ఈ గురురాయ సాయిరాయలవారు. వారు ప్రతి రోజూ గుర్తుంటారు.
బాబావీణ శిరడీ ఓస | దాహీ దిశా శూన్య ఉదాస | ప్రాణ జాతా జే శరీరాస | కళా శిరడీస తే ఆలీ | ||౯౩||
93. బాబా లేని శిరిడీ, దశదిశలూ శూన్యమై, ఉదాసీనమయ్యాయి. ప్రాణం పోయిన తరువాత శరీరానికి పట్టే ప్రేత కళ, శిరిడీకి పట్టింది.
సుకోని జాతా తళ్యాంతీల జీవన | తళమళతీ జైసే ఆంతీల మీన | తైసే ఝాలే శిరడీచే జన | కలాహీన ఉద్విగ్న | ||౯౪||
94. చెరువులోని నీరు ఇంకిపోతే, తపించిపోయే చేపలవలే, శిరిడీ జనులు కళావిహీనులై బాధతో విలవిలలాడారు.
కమలావీణ సరోవర | పుత్రావీణ శూన్య ఘర | కీ దీపావీణ మందిర | మశీదపరిసర తో తేవీ | ||౯౫||
95. కమలాలు లేని సరోవరంలా, కొడుకు లేని శూన్యగృహంలా, దీపంలేని మందిరంలా, మసీదు పరిసర ప్రాంతమంతా కళావిహీనంగా ఉన్నది.
కీ ఘరధన్యావీణ ఘర | కీ రాజయావీణ నగర | కీ ద్రవ్యావాంచూని భాండార | శిరడీ కాంతార4 బాబావిణే | ||౯౬||
96. యజమాని లేని ఇల్లులా, రాజులేని నగరంలా, డబ్బులేనీ భోషాణంలా, బాబాలేని శిరిడీ, అరణ్యంలా అయిపోయింది.
జననీ జైసీ అర్భకా | కింవా మేఘోదక చాతకా | తేంచి ప్రేమ శిరడీచే లోకా | ఆణీక భక్తా సకళికా | ||౯౭||
97. పసిబిడ్డకు తల్లిలాంటిది, చాతక పక్షికి మేఘోదకం వంటిది, మరియు శిరిడీ ప్రజలకు, భక్తులందరికీ కూడా, బాబా ప్రేమ అటువంటిదే.
శిరడీ ఝాలీ కలాహీన | మృతప్రాయ హీన దీన | జీవనేవీణ జేంవీ మీన | తేవీ జన తళమళతీ | ||౯౮||
98. శిరిడీ హీనంగా, దీనంగా, కళావిహీనంగా మృతప్రాయమైంది. నీరులేని చేపలవలె, జనులు బాబా లేక తపించిపోయారు.
వర్జితా కాంతా నిజ భ్రతారే | అథవా మాతా స్తనీంచీ పోరే | జైసీ గాఈచీ చుకలీ వాసరే | లహాన థోరే త్యాపరీ | ||౯౯||
99. భర్త విడిచిన భార్యవలె, తల్లికి దూరమైన పాలు త్రాగే పసిబిడ్డవలె, ఆవునుండి విడిపోయిన దూడవలె అయింది, అక్కడి పెద్ద, చిన్నవారి పరిస్థితి.
అనివార హే దుఃఖావస్థా | ఝాలీ శిరడీచ్యా జనా సమస్తా | బిదోబిదీ అస్తావేస్తా | జన చౌరస్తా ధాంవతీ | ||౧౦౦||
100. శిరిడీ జనులకు ఆ దుఃఖం భరించలేనిదిగా అయింది. జనులు అస్తవ్యస్తంగా నలుదిక్కులూ పరుగెత్త సాగారు.
సాఈముళేంచ శిరడీ క్షేత్ర | సాఈచ ఛత్ర సర్వాంతే | ||౧౦౧||
101. సాయి ఒక్కరి వలనే శిరిడీ పవిత్ర పుణ్య క్షేత్రమైంది. సాయి ఒక్కరి వలననే శిరిడీకి ఒక చరిత్ర. సాయి ఒక్కరే అందరికీ ఆశ్రయ స్థానం.
కోణీ పడే మూర్చ్ఛాపన్న | దుఃకాపన్న జన ఝాలే | ||౧౦౨||
102. అందుకే కొందరు ఏడవ సాగారు. మరి కొందరు నేలపైన పొర్లసాగారు. ఇంకా కొందరు తెలివి తప్పి పడిపోయారు. జనులు అందరూ దుఃఖంలో మునిగిపోయారు.
దుఃఖాశ్రూంనీ స్త్రవతీ నయన | నరనారీ అతి ఉద్విగ్న | టాకోనియా అన్నపాన | దీనవదన తీ ఝాలీ | ||౧౦౩||
103. కళ్లనుండి దుఃఖాశ్రువులు స్రవించసాగాయి. స్త్రీలు, పురషులు అన్నపానాలు మాని అత్యంత వ్యథతో దీనవదనులయ్యారు.
పాహోని బాబాంచీ తే అవస్థా | గ్రామస్థాంసీ పరమావస్థా | ఆబాలవృద్ధ భక్తా సమస్తా | మహదస్వస్థతా పాతలీ | ||౧౦౪||
104. బాబాను ఆ స్థితిలో చూచి, గ్రామంలోని ఆబాల వృద్ధులు, భక్తులు, అందరి వేదన తారస్థాయికి చేరుకుంది. అందరూ చాలా ఖిన్నులైనారు.
జేథే గోడ కథా సురస | జేథే రోజ ఆనంద బహువస | జేథే శిరావయా న మిళే ఘస | తే మశీద ఉద్వస తంవ దిసే | ||౧౦౫||
105. ఎక్కడ ఒకప్పుడు మధురమైన రసభరితమైన కథలు ఉండేవో, ఎక్కడ అమితమైన ఆనందం ఉండేదో, ఎక్కడ ప్రవేశించటానికే వీలు లేకుండా నిండుగా ఉండే మసీదు, ఆ రోజు కళావిహీనమైంది.
నిత్య శ్రీ నిత్యమంగల | హోతీ జీ శిరడీ పూర్వీ సకళ | బాబాచ ఎక కారణ మూళ | తేణే హళహళ గ్రామస్థా | ||౧౦౬||
106. శిరిడీ నిత్యం ఐశ్వర్యంతో, నిత్యం మంగళంగా ఉండటానికి మూల కారణం బాబా ఒక్కరే. అందుకే గ్రామస్థులు అందరూ వ్యథలో మునిగిపోయారు.
ఆకందకందా ఆనంద విగ్రహా | భక్త కార్యార్థ ధరిలే దేహా | తో అర్థ సంపాదూన అహాహా | నగరీ విదేహా పావలాసీ | ||౧౦౭||
107. ఆనందానికి మూలమైన, ఆనంద విగ్రహమైన సాయీ! భక్తుల ఉద్ధరణకు శరీరం ధరించి, ఆ కార్యం సమాప్తమవగానే శిరిడీ గ్రామంలోనే దేహాన్ని త్యజించారు.
అష్టౌప్రహర నిరాలస | కళకళీచా హితోపదేశ | కరీతసా కీ రాత్రందివస | బుద్ధిభ్రంశ ఆమ్హా తై | ||౧౦౮||
108. బుద్ధి భ్రంశమైన మాకు దయతో, అలసట లేకుండా, అహర్నిశలూ హితోపదేశం చేసేవారు.
జైసే ఉపడీ ఘడ్యావర పాణీ | ఉపదేశ తైసా ఆమ్హా లాగునీ | గేలా వరచే వర వాహునీ | బిందుహీ ఠికాణీ లాధేనా | ||౧౦౯||
109. కాని, ఆ హితోపదేశాలన్నీ, బోర్లించిన కుండపైన పోసిన నీరువలె పైపైనే కొట్టుకుని పోయాయి. ఒక్క చుక్క అయినా మా ఒంట పట్టలేదు.
‘తుమ్హీ కోణాస బోలతా ఉణే | మజలా తాత్కాళ యేతే దుఖణే’ | పదోపదీ హే అపులే సాంగణే | పరీ న మానణే తే ఆమ్హీ | ||౧౧౦||
110. “మీరు ఎవరినైనా దూషించితే, నాకు వెంటనే బాధ కలుగుతుంది” అని మీరు పదే పదే చెప్పినా మేము వినలేదు.
ఏసే ఆపులే అపరాధీ కితీ | మానిలీ నాహీ జ్యాంనీ హీ సదుక్తి |
తయాంచీ ఆజ్ఞాభంగ నిష్కృతి | ఎణేరీతీ ఫేడిలీ కా | ||౧౧౧||
111. ఇటువంటి అపరాధాలను ఎన్నో చేశాం. మీ హితోపదేశాలను వినక, ఆజ్ఞాభంగం చేసిన పాపానికి, ఈ విధంగా మమ్మల్ని శిక్షించారా?
బాబా త్యా సకళాంచే పాప | త్యాంచే భరలే కాహే మాప | ఆతా హోఊన కాయ అనుతాప | భోగావే ఆపాప భోక్తృత్వ | ||౧౧౨||
112. ఆ మా పాపాలన్నింటినీ ఈ విధంగా తూచారా, బాబా! ఇప్పుడు పశ్చాత్తాప పడి ఏం లాభం? అనుభవించవలసిన వానిని అనుభవించక తప్పదు కదా.
తేణేంచ ఆమ్హాంతే కంటాళలా | తరీచ కా పకద్యా ఆడ ఝాలా | ఆమ్హాంవరీ హా అవచిత ఘాలా | కాళే ఘాతలా కైసా కీ | ||౧౧౩||
113. మాపై విసుగు పుట్టి, కనుమరుగై తెర వెనుకకు వెళ్లిపోయారా, బాబా! అకస్మాత్తుగా మృత్యువు మాపై ఎంతటి దెబ్బ కొట్టాడు?
కానీ కపాళీ ఓరడ కరితా | కంఠాస తుమచే కోరడ పడతా | కంటాళలా వాటతే చిత్తా | అముచీ ఉదాసతా దేఖోని | ||౧౧౪||
114. మీ గొంతు ఎండుకుని పోయేలా మాకు నచ్చచెప్పినా, వినిపించుకోని మా ఉదాసీనతనుగని, మీకు మాపై విసుగు జనించినట్లుంది.
మ్హణోని ఆమ్హాంవరీ రుసలా | పూర్వప్రేమ సారే విసరలా | కీ ఋణానుబంధచి ఆజ సరలా | కీ ఓసరలా స్నేహపాన్హా | ||౧౧౫||
115. అందువలన మాపై అలిగి, మునుపటి ప్రేమనంతా మరచిపోయారా? లేదా, మాతోటి ఋణానుబంధం నేటితో తీరిపోయిందా? లేక, మీ వాత్సల్యపు ధార ఎండిపోయిందా?
ఆపణ ఇతుకే సత్వర జాతే | ఏసే జరీ ఆధీ సమజతే | తరీ ఫారచీ బరవే హోతే | సావధ రాహతే జన ఆధీ | ||౧౧౬||
116. ఇంత త్వరగా మీరు వెళ్లి పోతారని మునుపే తెలిసి ఉంటే ఎంతో బాగుండేది. జనులు ముందునుంచే జాగ్రత్త పడేవారు.
ఆమ్హీ సకళ సుస్త రాహిలో | ఝోపా ఘేత స్వస్థ బైసలో | అఖేర హే ఏసే ఫసలో | అసలో నసలో సారఖే | ||౧౧౭||
117. సోమరితనంతో మేమంతా నిశ్చింతగా నిద్రపోయాము. చివరకు మోసపోయాము. ఉండీ లేనివారలం అయిపోయాము.
ఝాలో ఆమ్హీ గురుద్రోహీ | వేళీ కాహీంచ కేలే నాహీ | స్వస్థ బసావే తరీ తేంహీ | ఘడలే నాహీ ఆమ్హాంతే | ||౧౧౮||
118. మేము గురుద్రోహులమయ్యాం. సమయానికి సరిగ్గా ఏదీ చేయలేదు. ప్రశాంతంగా కూర్చున్నా బాగుండేది. మావల్ల అది కూడా సాధ్యం కాలేదు.
లాంబ లాంబూన శిరడీస జావే | తేథేంహీ చకాట్యా పిటీత బసావే | తీర్థాస ఆలో హే సమూళ విసరావే | తేథేంహీ ఆచరావే యథేచ్ఛ | ||౧౧౯||
119. ఎంతెంతో దూరంనుండి శిరిడీకి వచ్చినా, అక్కడ పిచ్చాపాటి కబుర్లు చెప్పుకుంటూ కూర్చున్నాము. తీర్థక్షేత్రానికి వచ్చామన్న సంగతే మరచిపోయి, అక్కడ కూడా, ఇష్టం వచ్చినట్లు ప్రవర్తించాము.
తర్హేతర్హేచే భక్త అనేక | జ్ఞానీ అభిమానీ భావార్థీ తార్కిక | జయా సద్రూపే అవఘే ఎక | నేణే న్యూనాధిక్య జో భేద | ||౧౨౦||
120. భక్తులు అనేక రకం. కొందరు జ్ఞానులు, కొందరు అభిమానులు, ఇంకా కొందరు తార్కికులు, మరి కొందరు భావార్థిలు. కాని వారినందరినీ బాబా ఆత్మస్వరూపులవలె చూచేవారు. వారికి ఎక్కువ తక్కువ అనే భేదభావం తెలియదు.
జగీ భగవంతావాచూన | దృష్టీ న జ్యాచ్యా పదార్థ ఆన |
ఏసే జయాచే దేఖణేపణ | జో న ఆపణహీ దుజా | ||౧౨౧||
121. జగత్తులో వారు భగవంతుణ్ణే చూచారు తప్ప, ఇంకేమీ చూడలేదు. వారి దృష్టి అలా ఉండటం వలనే, వారు తమను వేరుగా అనుకునేవారు కాదు.
ఉభయాంస స్వస్వరూప విసర | భేద హే పరస్పర త్యా యోగే | ||౧౨౨||
122. భక్తుడు స్వయం ఈశ్వర స్వరూపుడే. అలాగే గురువు కూడా వేరు కారు. గురుశిష్యులిద్దరూ తమ ఆత్మస్వరూపాన్ని విస్మరించటం వలన, వారిద్దరూ వేరు వేరు అనే భేదభావం ఏర్పడుతుంది.
వస్తుతః ఈశ్వరచి ఆహో ఆపణ | పరీ పరమార్థ స్వరూప విస్మరణ | హేంచ ముఖ్య భేదాచే లక్షణ | అధఃపతన తే హేంచ | ||౧౨౩||
123. నిజానికి, మనమూ ఈశ్వరులమే. కాని ఈ పరమార్థ స్వరూపాన్ని మరచి పోవటమే, మనలో భేదభావానికి ముఖ్య లక్షణం. దీనినే అధఃపతనం అని అంటారు.
సార్వభౌమాస్వప్న హోఈ | భిక్షార్థ దారోదారీ జాఈ | నిజ బోధాచీ జాగ యేఈ | అవలోకీ ఠాయీంచ ఆపణా | ||౧౨౪||
124. సార్వభౌముడు భిక్షకోసం ఇంటింటికి వెళ్లినట్లు కలగంటాడు. కాని మేలుకున్న తరువాత తన పూర్వపు నిజస్థితిని తెలుసుకుంటాడు.
ప్రవృత్తి హీ జీ జాగృతీ | తీచ నివృత్తి స్వప్నస్థితీ | ఖరీ జాగృతీ నిజానుభూతీ | పూర్ణ అద్వైతీ సమరసణే | ||౧౨౫||
125. మేలుకుని జాగృతావస్థలో చేసే పనులనుండి స్వప్నావస్థలో విరమిస్తాము. సంపూర్ణంగా అద్వైతంలో లీనమైపోవటమే నిజమైన జాగృతి ఆత్మానుభూతి.
జ్ఞానీ అజ్ఞానీ సర్వ ఆశ్రిత | సర్వాంవరీ ప్రేమ అత్యంత | జీవాహూని మానీ ఆప్త | భేద నా తేథ యత్కించిత | ||౧౨౬||
126. తమను ఆశ్రయించిన జ్ఞానులు, అజ్ఞానులూ, అందరియందూ బాబాకు అత్యంత ప్రేమ. ఆప్తులుగా, తమ ప్రాణం కంటే మిన్నగా భక్తులను ఏ భేదభావం లేకుండా చూచేవారు.
మనుష్యరూపే దేవచి హోతే | జరీ హే ఆణిలే ప్రచీతీతే | పరీ త్యాచియా లడివాళతేతే | బళీ పడలే తే సమస్త | ||౧౨౭||
127. మానవరూపంలో ఉన్న దేవుడు వారే అని అనుభవపూర్వకంగా తెలుసుకున్నాము. అయినా, వారి వాత్సల్యం భక్తులను వివశులను చేసింది.
కోణాస దిధలీ ధనసంపత్తి | కోణాస సంసారసుఖ సంతతి | తేణే మహాన పడలీ భ్రాంతీ | జ్ఞాన ప్రాప్తీస ఆంచవలే | ||౧౨౮||
128. కొందరికి ధనసంపత్తిని ఇచ్చారు. మరి కొందరికి సంసార సుఖాన్ని, సంతానాన్నీ ఇచ్చారు. దీనితో ప్రజలు సంసార మోహంలొ పడి, జ్ఞానప్రాప్తికి దూరమయ్యారు.
కధీ జయాసవే హాంసత | తయా అంగీ అభిమాన దాటత | కీ తయావరీచ ప్రేమ అద్భూత | ఇతరా న దావీత తే తైసే | ||౧౨౯||
129. ఎవరితోనైనా చనువుగా ఒకసారి బాబా నవ్వితే, తమయందే బాబాకు ఎక్కువ ప్రేమయని, ఇతరులపై లేదని తలచి గర్వపడేవారు.
తేంచ కోణా క్రోధే వదతా | మ్హణతీ న తో తయా ఆవడతా | ఆమ్హా విశీంచ అధిక ఆదరతా | ఇతరా న దేతాత తో మాన | ||౧౩౦||
130. ఎవరినైనా బాబా కోప్పడితే, బాబాకు వారిపై మక్కువ లేదు, మాపైనే వారికి చాలా గౌరవం, ఇతరులను అలా గౌరవించరు అని కూడా అనుకునేవారు.
ఏసేచ ఆమ్హీ నంబర లావితా | బాబాంచ్యా తే స్వప్నీహీ నసతా |
ఉగాచ నాగవలో నిజస్వార్థా | కృతకర్తవ్యతా విసరలో | ||౧౩౧||
131. అటువంటి భావం బాబాకు కలలో కూడా లేకున్నా, ఆ విధంగా మేమే అనుకొని, మా కర్తవ్యాన్ని మరచిపోయి, వృథాగా పరమార్థాన్ని పోగొట్టుకున్నాం.
పరబ్రహ్మ సగుణ మూర్తి | దైవే అసతా ఉశాగతీ | ఖర్యా కార్యాచీ హోఊని విస్మృతి | వినోదీ ప్రీతి ధరియేలీ | ||౧౩౨||
132. మన అదృష్టం కొద్దీ, సాక్షాత్తు పరబ్రహ్మ సగుణ రూపంలో మన ప్రక్కనే ఉన్నా, వారి వాస్తవమైన కార్యాన్ని మరచిపోయి, వినోదాల కోసం మనసు పడ్డాము.
యేతాంచ బాబాంచే దర్శన ఘ్యావే | ఫళఫూల అవఘే సమర్పావే | దక్షణా మాగతా మగ కచరావే | నచ రహావే తే ఠాయీ | ||౧౩౩||
133. రాగానే బాబా దర్శనం చేసుకుని, పూలు పళ్లు సమర్పించి, వారు దక్షిణను అడగగానే, సందేహించి ఇక అక్కడ ఉండేవారము కాము.
సాంగతా హితవాదాచ్యా గోష్టీ | పాహునీ ఆముచీ క్షుద్ర దృష్టి | ఝాలా వాటతే ఖరేంచ కష్టీ | గేలా ఉఠాఉఠీ నిజధామా | ||౧౩౪||
134. మీరు మా మేలుకోసమే హితోపదేశం చేశారు. మా అల్పబుద్ధిని చూసి, మనసు చాలా బాధపడి, బాబా తమ ధామానికి వెళ్లిపోయారేమో అని అనిపిస్తుంది.
ఆతా తీ ఆపులీ స్వానందస్థితి | పునశ్చ కా హే నయన దేఖతీ | గేలీ హరపలీ తీ ఆనంద మూర్తి | జన్మజన్మాంతీ అదృశ్య | ||౧౩౫||
135. కాని ఇప్పుడు, ఆత్మానందాన్ని కలిగించే వారి రూపాన్ని, మరల ఈ కళ్లు చూడగలవా? అదృశ్యమైన ఆ ఆనందమూర్తిని, జన్మ జన్మలకూ లభించకుండా, పోగొట్టుకున్నాము.
హా హా దారుణ కర్మ దేఖా | అంతరలా ఠాఈచా సాఈ సఖా | నిర్హేతుక దయాద్రృ తయా సారిఖా | ఝాలా పారఖా ఆమ్హాంసీ | ||౧౩౬||
136. ఎంత దారుణమైన కర్మ మనది? అతి చేరువలో ఉన్న సాయిలాంటి ఆప్తమిత్రుణ్ణి పోగొట్టుకున్నాము. అలాంటి నిస్వార్థులు, దయార్ద్ర హృదయులూ అయిన వారు, మనకిప్పుడు దూరమయ్యారు.
“బరే నవ్హే కోణాతే ఛళణే | తేణే యేతే మజలా దుఖణే” | మనా నాణిలే హే బాబాంచే మ్హణణే | కేలీ భాండణే యథేచ్ఛ | ||౧౩౭||
137. “ఎవరినైనా కష్ట పెట్టటం మంచిది కాదు. దానివలన నాకు చాలా దుఃఖం కలుగుతుంది” అన్న బాబా మాటలను పాటించక, ఇష్టం వచ్చినట్లు పొట్లాడుకున్నాం.
ఛళ కరితా భక్తాంభక్తా | ఆమ్హీ ముకలో కీ సాఈనాథా | హోతో తయాచా అనుతాప ఆతా | ఆఠవతీ వార్తా తయాంచ్యా | ||౧౩౮||
138. అలా చేసి, భక్తులను ఇతరులనూ బాధపెట్టాము, అందుకే మనం బాబాను కోల్పోయాము. సాయినాథుని ఉపదేశాలను తలచుకుంటూ, ఇప్పుడు పశ్చాత్తాప పడుతున్నాము.
ఆఠా వర్షాచా బాళ జనీ | ప్రకట హోఈన మీ మాగుతేనీ | ఏసే మహారాజ భక్తా లాగునీ | ఆహేతీ సాంగునీ రాహిలే | ||౧౩౯||
139. “ఎనిమిది ఏళ్ల బాలునిగా నేను మరల జనులలో ప్రకటమౌతాను” అని సాయి మహారాజు భక్తులతో చెప్పారు.
ఆహే హీ సంతాచీ వాణీ | వృథా మానూ నయే కోణీ | కృష్ణావతారీ చక్రపాణీ | కేలీ కరణీ ఏసీచ | ||౧౪౦||
140. ఇవి సంతులు పలికిన మాటలు. వీటిని వ్యర్థమని ఎవరూ భావించరాదు. విష్ణుమూర్తి కూడా కృష్ణావతారంలో ఇలాగే చేశారు.
ఆఠ వర్షాచీ సుందర కాంతి | చతుర్భుజ ఆయుధే హాతీ |
దేవకీ పుఢే బందీశాళేప్రతి | కృష్ణమూర్తీ ప్రకటలీ | ||౧౪౧||
141. ఎనిమిది ఏళ్ల వయసులో సుందరమైన తేజస్సుతో కృష్ణమూర్తి చతుర్భుజాలతో, చేతులలో ఆయుధాలను ధరించి, బందీఖానాలో దేవకీ ఎదుట ప్రకటమయ్యారు.
తరీ కిమర్థ శంకా జనన | అతర్క్య విందాన సంతాంచే | ||౧౪౨||
142. అక్కడ భూభారాన్ని తగ్గించటానికి అయితే, ఇక్కడ దీన భక్తోద్ధారణ కోసం అవతరించారు. ఇందులో సందేహించటానికి ఆస్కారమేమున్నది? సంతుల లీలలు ఊహకందనివి.
హా కాయ ఎకా జన్మాచా నిర్బంధ | బహాత్తర పిఢ్యాంచా ఋణానుబంధ | భక్తాంచా బాబానీ పూర్వ సంబంధ | కథానుబంధ కథియేలా | ||౧౪౩||
143. ఒక జన్మ బంధమా ఇది? డెబ్బై రెండు జన్మల ఋణానుబంధం, బాబాతో ఉన్న అపూర్వ సంబంధం. ఏదో మాటల సందర్భంలో ఈ విషయాన్ని బాబాయే చెప్పారు.
ఏసే బాంధునీ ప్రేమ ఫాంసా | వాటతీ మహారాజ గేలే ప్రవాసా | యేతీల మాగుతేనీ హా పూర్ణ భరంవసా | భక్త మానసా ఝాలాసే | ||౧౪౪||
144. ఇలాంటి ప్రేమపాశంతో బంధించి, సాయి మహారాజు ఏదో ప్రయాణానికి వెళ్లినట్లు అనిపించినా, తప్పకుండా మరల వస్తారని భక్తుల పూర్తి నమ్మకం.
సాక్షాత్కార కిత్యేకాంసీ | దృష్టాంతానుభవ బహుతేకాంసీ | చమత్కార తో అనేకాంసీ | గుప్త రూపేసీ దావితీ | ||౧౪౫||
145. బాబా ఎందరికో దర్శనాన్ని, ఇంకెందరికో కలలో దర్శనాన్ని కలిగించారు. మిగతా కొందరికి, రహస్యంగా చమత్కారలను చూపించారు.
అభావికా గుప్త అసతీ | భక్తా భావికా ఠాఈంచ దిసతీ | జైసీ జయాచీ చిత్తవృత్తి | తైసీచ అనుభూతి రోకడీ | ||౧౪౬||
146. నమ్మకం లేనివారికి గుప్తంగానూ, నమ్మిన భక్తులకు స్పష్టంగానూ కనిపిస్తారు. మనోవృత్తిని అనుసరించి, అలాంటి అనుభూతి వారికి తప్పక కలుగుతుంది.
చావడీంత గుప్త రూప | మశీదీంత బ్రహ్మరూప | సమాధీంత సమాధి రూప | సుఖస్వరూప సర్వత్ర | ||౧౪౭||
147. చావడిలో గుప్తంగానూ, మసీదులో బ్రహ్మరూపంలోనూ, సమాధి మందిరంలో సమాధిస్థితిలోనూ, మిగతా చోట్లలో ఆనంద స్వరూపంలోను అన్ని చోట్లా బాబా ఉన్నారు.
అసో సాంప్రత హాచ విశ్వాస | భక్తీ ధరావా నిజ జీవాస | భంగ నాహీ సమర్థ సాఈస | అక్షయ రహివాస అఖండ | ||౧౪౮||
148. సాయి సమర్థుల సన్నిధికి ఏ భంగం రాలేదనీ, వారు శాశ్వతంగా ఇక్కడే నాశరహితంగా ఉన్నారనీ, ఇప్పుడు భక్తులు తమ హృదయంలో భక్తిగా విశ్వసించాలి.
దేవ జాతీ నిజధామాప్రతి | సంతా ఠాయీంచ బ్రహ్మస్థితి | గమనాగమన తే నేణతీ | సమరసతీ ఆనందీ | ||౧౪౯||
149. దేవతలు తమ నిలయాలకి వెళ్లిపోతారు, కాని సంతులు ఇక్కడే, వారు ఉన్న స్థలంలోనే, బ్రహ్మస్థితిలో ఉంటారు. వారికి రాకపోకలు ఉండవు. వారు సదా ఆనందంలో లీనమై ఉంటారు.
మ్హణోని ఆతా హేచ వినంతీ | నమ్రపూర్వక కరితో ప్రణతీ | సానా థోరా అవఘియా ప్రతీ | సాదర చిత్తీ అవధారా | ||౧౫౦||
150. అందుకు, చిన్నా పెద్దా అందరికీ వినయ పూర్వకంగా నమస్కరించి శ్రద్ధగా ఆలకించమని మనవి చేస్తున్నాను.
జడో ఉత్తమశ్లోకసంగతీ | గురుచరణీ నిష్కామ ప్రీతీ |
గురుగుణానుకథనాసక్తి | నిర్మల భక్తి ప్రకట హో | ||౧౫౧||
151. అత్యుత్తమైన కీర్తి ప్రతిష్ఠలు కలవారి సాంగత్యం మనకు కలుగని. గురుపాదాలలో నిష్కామమైన ప్రీతి కలిగి, గురువుయొక్క గుణాలను వర్ణించాలనే ఆసక్తి కలిగి, నిర్మలమైన భక్తి మనకు లభించుగాక.
జడో ప్రీతి అనవచ్ఛిన్న | న హోత స్నేహపాశ భిన్న | అసోత భక్త సుఖసంపన్న | రాత్రందిన గురుపదీ | ||౧౫౨||
152. ఎడతెగని ప్రేమ మనకు కలగాలని, గురుపాదాలతో ముడిపడ్డ స్నేహబంధం తెగిపోకుండా ఉండని. రాత్రింబవళ్ళూ గురుపాదాలలో భక్తులు సుఖ సంపన్నులై ఉందురుగాక.
అసో పుఢే త్యా దేహాచే ఉచిత | కరావే కాయ తే నిశ్చిత | యేచ విచారీ జన సమస్త | శిష్య గ్రామస్థ లాగలే | ||౧౫౩||
153. తరువాత, వారి దేహాన్ని తగిన విధంగా ఏ రీతిలో ఉంచాలి అని భక్తులు, గ్రామస్థులు ఆలోచించ సాగారు.
శ్రీమంత బుట్టీ మోఠే భావూక | జణూ యా పుఢీల భవిష్యాచే స్మారక | టోలేజంగ వాడా సుఖకారక | బాంధూన స్థాఈక ఠేవిలా | ||౧౫౪||
154. శ్రీమంతుడైన బుట్టీ గొప్ప భక్తుడు. భవిష్యత్తులో స్మారకంగా ఉంటుందా అన్నట్లుగా, విశాలంగా, అందంగా ఉండే భవనాన్ని అప్పటికే నిర్మించి ఉంచాడు.
మగ పుఢే తే కలేవర | కుఠే అసావే యా విషయావర | హోఊని ఛత్తీస తాస విచార | ఘడలే హోణార జే హోతే | ||౧౫౫||
155. ఆ తరువాత, ముప్పై ఆరు గంటలు బాబా శరీరాన్ని ఎక్కడ ఉంచాలి అని ఆలోచించారు. కాని, జరగవలసిందే జరిగింది.
ఎక మ్హణే యా కలేవరాసీ | స్పర్శూ న ద్యావే ఆతా హిందూసీ | ముసలమానాంచ్యా కబరస్థానాసీ | సమారంభేసీ నేఊయా | ||౧౫౬||
156. ఇక ఈ శరీరాన్ని హిందువులచే తాకనీయరాదు. ముసల్మానుల శ్మశానానికే ఊరేగింపుతో తీసుకుని పోదాము అని కొందరు అన్నారు.
దుజా మ్హణే హే కలేవర | ఠేవావే నేఊన ఉఘడ్యావర | థడగే ఎక బంధావే సుందర | తయాంత నిరంతర రహావే హే | ||౧౫౭||
157. ఆరు బయట ఖాళీ స్థలంలో శరీరాన్ని ఉంచి, అక్కడ సుందరమైన దర్గా కట్టించి అందులో ఉంచాలి అని మరి కొందరు అన్నారు.
ఖుశాలచంద అమీర శక్కర | యాంచాహీ హోతా హాచ విచార | పరీ “వాడియాంత పడో హే శరీర” | హోతే హే ఉద్గార బాబాంచే | ||౧౫౮||
158. ఖుశాలచందు మరియు అమీర శక్కరల ఉద్దేశం కూడా అదే. కాని “ఈ దేహాన్ని వాడాలో ఉంచండి” అని బాబా చెప్పారు.
పాటీల రామచంద్ర మోఠే కరారీ | తేహీ ఎక గ్రామాధికారీ | బాబాంచే ప్రేమళ సేవేకరీ | వదతీ తే గాంవకరియాంసీ | ||౧౫౯||
159. రామచంద్ర పాటీలు చాలా దక్షత కలవాడు. దృఢమైన నిర్ణయాన్ని తీసుకోగల గ్రామాధికారి కూడా, పైగా బాబా భక్తుడు. అతడు గ్రామస్థులతో,
అసోత తుమచే విచార కాంహీ | సమూళ ఆమ్హాంతే మాన్య నాహీ | వాడ్యా బాహేర ఇతరా ఠాయీ | క్షణభరీహీ సాఈ ఠేవూ నయే | ||౧౬౦||
160. ‘మీ ఆలోచనలు ఎలా ఉన్నా, అవి మాకు సమ్మతం కాదు. సాయి దేహాన్ని వాడాలో తప్ప, బయట ఎక్కడా కాసేపైనా ఉంచడానికి వీల్లేదు’ అని దృఢంగా చెప్పాడు.
హిందూ ఆపులే ధర్మానుసార | మసలమానహీ తైసాచ విచార |
యోగ్యాయోగ్య చర్చా ప్రకార | సబంధ రాత్రభర జాహలే | ||౧౬౧||
161. హిందువులు వారి ధర్మానుసారంగా, ముసల్మానులు వారి మతానుసారంగా, ఆలోచించ సాగారు. ఏది తగినది, ఏది కాదు అన్న చర్చ రాత్రంతా జరిగింది.
బాబా తయాంచ్యా ధరూని కరీ | మ్హణాలే “ఝడకరీ ఊఠ చల | ||౧౬౨||
162. ఇక్కడ, లక్ష్మణ మామా తన ఇంట్లో గాఢంగా నిద్రిస్తుండగా, తెల్లవారు ఝామున కలలో బాబా అతని చెయ్యి పట్టుకుని “లేచి త్వరగా పద.
బాపూసాహేబ న యేణార ఆజ | మీ మేలో హా తయాచా సమజ | తూ తరీ కాకడ ఆరతీ మజ | కరీ పూజన సమవేత” | ||౧౬౩||
163. “బాపూసాహేబు ఇవాళ రాడు. నేను మరణించానని అతని అభిప్రాయం. నీవైనా వచ్చి పూజతో కాకడ ఆరతిని ఇవ్వు” అని అన్నారు.
తాత్కాళ నిత్య క్రమానుసార | సవే ఘేఊన పూజసంభార | లక్ష్మణమామా ఆలే వేళేవర | పూజేసీ సాదర జాహలే | ||౧౬౪||
164. తక్షణమే నిత్యక్రమానుసారం పూజా సామగ్రిని వెంట తీసుకుని, లక్ష్మణ మామా సమయానికి సరిగ్గా పూజ చేయడానికి వచ్చాడు.
గ్రామజోశీ హే శిరడీచే | సఖే మామా మాధవరావాంచే | పూజన కరీత నిత్య బాబాంచే | ప్రాతఃకాళచే సమయాస | ||౧౬౫||
165. ఇతడు శిరిడీ గ్రామంలోని పురోహితుడు. మాధవరావుయొక్క మేనమామ. నిత్యం ప్రాతఃకాల సమయంలో బాబా పూజ చేసేవాడు.
మామా మోఠే కర్మఠ బ్రాహ్మణ | ప్రాతఃకాళీ కరూన స్నాన | కరూని ధూతవస్త్ర పరిధాన | ఘేత దర్శన బాబాంచే | ||౧౬౬||
166. మామా గొప్ప నిష్ఠావంతుడైన బ్రాహ్మణుడు. రోజూ ఉదయమే స్నానం చేసి, శుభ్రంగా ఉతికిన బట్టలను ధరించి, బాబా దర్శనం చేసుకునేవాడు.
పాద ప్రక్షాలన గంధాక్షత చర్చన | పుష్పపత్రీ తులసీ సమర్పణ | ధూప దీప నైవేద్య నీరాంజన | దక్షిణాప్రదాన మగ కరితీ | ||౧౬౭||
167. బాబా పాదాలను కడిగి, గంధాక్షతలను అద్ది, తులసీదళాలతో, పత్రి పుష్పాలతో, ధూప దీప నైవేద్యాలతో పూజించి, నీరాజనమిచ్చి, దక్షిణను ఇచ్చేవాడు.
ప్రార్థనాపూర్వక సాష్టాంగ నమన | హోతా ఘేతీ ఆశీర్వచన | మగ సమస్తా ప్రసాద దేఊన | తిలక రేఖూన తే జాత | ||౧౬౮||
168. తరువాత, ప్రార్థనా పూర్వకంగా సాష్టాంగ నమస్కారం చేసి, బాబా ఆశీస్సులు తీసుకుని, అందరికీ గంధం బొట్టు పెట్టి, ప్రసాదాన్ని ఇచ్చి వెళ్లేవాడు.
తేథూన పుఢే గజానన | శనిదేవ ఉమారమణ | మారూతిరాయ అంజనీనందన | యాంచే పూజన కరీత తే | ||౧౬౯||
169. దాని తరువాతే, గణేశుని, శనిదేవుని, శివుని మరియు అంజనీపుత్రుడైన మారుతినీ పూజ చేసేవాడు.
ఏసే సర్వ గ్రామ దేవా | నిత్య పూజీత జోశీబువా | మ్హణోని సాగ్ర పూజా త్యా శవా | ప్రేమభావా ఆణిలీ | ||౧౭౦||
170. ఈ విధంగా గ్రామదేవతలందరినీ లక్షణమామా నిత్యం పూజించేవాడు. అలాగే ఇప్పుడు, బాబా శరీరానికి ఎంతో ప్రేమతో సకలోపచారాలతో పూజ చేశాడు.
మామా ఆధీంచ నిష్ఠావంత | తయావరీ సాక్షాత హా దృష్టాంత |
ఆలే కాకడ ఆరతీ హాతాంత | కేలా ప్రణిపాత సాష్టాంగ | ||౧౭౧||
171. అసలే మామా చాలా నిష్ఠాపరుడు. పైగా ఇప్పుడు సాక్షాత్తు బాబా స్వప్న దర్శనం. కాకడ ఆరతి పళ్లెమును చేత్తో పట్టుకుని వచ్చి సాష్టాంగ ప్రణామం చేశాడు.
ముఖావరీల వస్త్ర కాఢూన | కరూని సప్రేమ నిరీక్షణ | కరచరణ క్షాళణ శుద్ధాచమన | సారిలే పూజన యథావిధి | ||౧౭౨||
172. బాబా ముఖము పైని వస్త్రాన్ని తొలగించి, ప్రేమగా చూసి, యథావిధిగా శుద్ధాచమనంతో వారి కర చరణాలను ప్రక్షాళన చేశాడు.
మౌలవీ ఆది కరూన అవింధ | స్పర్శ కరాయా కరీతీ ప్రతిబంధ | మామాంనీ న మానితా లావిలే గంధ | పూజాహీ సంబంధ సారిలీ | ||౧౭౩||
173. మౌల్వీ మొదలగు మహమ్మదీయులు బాబాని తాకనివ్వక అడ్డు పడినా, మామా వారిని లెక్కచేయకుండా, బాబాకు గంధం రాసి, పూజనంతా చేశాడు.
శవ తరీ తే సమర్థాంచే | ఆపుల్యా ఆరాధ్యదైవతాచే | హిందూచే కీ అవింధాచే | నాహీ మామాంచే స్వప్నీంహీ | ||౧౭౪||
174. ఆ శవం తన ఆరాధ్య దైవమయిన సమర్థులది. అంతే కాని, అది హిందువుదా, మహమ్మదీయునిదా అన్న ఆలోచన కలలో కూడా మామాకు రాలేదు.
పూజ్య శరీర అసతా సజీవ | తయా పూజేచా కేవఢా ఉత్సవ | తేంచ ఆతా హోతా శవ | పూజావైభవ నా ఔపచారిక | ||౧౭౫||
175. ఆ పూజ్య శరీరం సజీవంగా ఉన్నప్పుడు ఎంత ఘనంగా పూజ జరిగేదో, ఇప్పుడు కూడా ఆ శరీరానికి అంతే వైభవంగా పూజ జరిగింది కాని, ఔపచారికంగా మాత్రం కాదు.
తశాంత పాహూని బాబాంచే చిన్హ | ఆధీంచ మామా దుఃఖానే ఖిన్న | కరూ ఆలే అఖేరచే పూజన | పునర్దర్శన దుర్లభ | ||౧౭౬||
176. బాబాని ఆ స్థితిలో చూచి అసలే దుఃఖంతో బాధపడుతున్నా, వారి పునర్దర్శనం దుర్లభమని, వారి చివర పూజకై వచ్చాడు.
భరలే అశ్రూంహీ లోచన | కరవే నా త్యా స్థితీచే ఆలోచన | హస్తపాద కంపాయమాన | ఉదాస మన మామాంచే | ||౧౭౭||
177. అతని కళ్లు అశ్రువులతో నిండి పోయాయి. వారిని ఆ స్థితిలో చూడలేక పోయాడు. కాళ్లూ చేతులూ వణక సాగాయి. మామా మనసు బాధతో మూగవోయింది.
అసో వళలేల్యా ముఠీ ఉఘడూన | విడా దక్షిణా త్యాంత ఠేవూన | శవ తే పూర్వవత ఝాంకూన | మామా నిఘూన మగ గేలే | ||౧౭౮||
178. అయినా, మూసుకుని ఉన్న సాయి చేతిని తెరచి, అందులో తాంబూలాన్నీ దక్షిణను ఉంచి, వారి శరీరాన్ని మునపటివలె కప్పి, మామా బాధతో బయలుదేరి వెళ్లిపోయాడు.
పుఢే మగ దుపారచీ ఆరతీ | నిత్యా ప్రమాణే మశీదీంత వరతీ | బాపూసాహేబ జోగ కరితీ | ఇతరాం సమవేతీ సాఈచీ | ||౧౭౯||
179. తరువాత, మసీదులో ప్రతిరోజూ జరిగేలా, మధ్యాహ్న ఆరతిని బాపూసాహేబు జోగు ఇతరులతో కలిసి చేశాడు.
అసో యేథూన పుఢీల వృత్త | పుఢీల అధ్యాయీ హోఈల కథిత | కైసా బాబాంచా దేహ సంస్కారిత | అతి ప్రశస్త స్థానాంత | ||౧౮౦||
180. అత్యంత ప్రశస్తమైన స్థలంలో, బాబా శరీరానికి, ఏ విధంగా అంతిమ సంస్కారాలు జరిగాయి, అన్న మిగతా సంగతులను తరువాతి అధ్యాయంలో చెప్పబడింది.
వీట భంగతా దుశ్చిన్హ స్థితీ | దేహాంత సుచవితీ జాహలీ | ||౧౮౧||
181. ఎన్నో సంవత్సరాలుగా వారి దగ్గర ఉండిన, అత్యంత ప్రియమైన ఇటుక విరిగి పోగా, దానిని వారు అశుభ చిహ్నంగా భావించి, తమ అంతిమ సమయాన్ని సూచించటం జరిగింది.
కైసా జో ఆలా ప్రసంగ ఆతా | బత్తీస వర్షాపూర్వీంచ యేతా | బ్రహ్మాండీ ప్రాణ చఢవిలా అసతా | కఠీణ అవస్థా దేహాస | ||౧౮౨||
182. ఇప్పుడు జరిగిన ఘటనే, ముప్పైరెండు సంవత్సరాల క్రితమే, బాబా తమ ప్రాణాలను బ్రహ్మాండంలో లీనం చేసినప్పుడు (నిర్వికల్ప సమాధి) జరిగి ఉంటే, వారి శరీరానికి ఎంత కఠిన పరిస్థితి ఏర్పడి ఉండేది;
కైసే భక్త మ్హాళసాపతీ | అహోరాత్ర బాబాంస జపతీ | కైసీ ఆశా సోడితా సమస్తీ | అవచిత మగ పావతీ ఉత్థాన | ||౧౮౩||
183. భక్త మహల్సాపతి ఏ విధంగా అహోరాత్రులూ బాబాను రక్షించాడు, అందరూ ఆశను వదలుకోగా వారు అకస్మాత్తుగా ఎలా లేచారు;
ఏసా ఆమరణ బ్రహ్మచర్య | ఆచరలా జో యోగాచార్య | జో జ్ఞానియాంచా జ్ఞానీవర్య | కాయ తే ఏశ్వర్య వానావే | ||౧౮౪||
184. జీవితాంతం బ్రహ్మచర్యాన్ని ఆచరించిన యోగాచార్యులు, జ్ఞానులలో జ్ఞానవర్యులు అయిన సాయియొక్క ఐశ్వర్యాన్ని ఎలా వర్ణించను?
అసో ఏసీ జయాచీ మహతీ | కరూ తయా సద్భావే ప్రణతీ | దీన హేమాడ అనన్యగతీ | శరణ తయాప్రతీ యేతసే | ||౧౮౫||
185. ఇంత మహిమగల సాయికి సద్భావంతో ప్రణామం చేద్దాము. దీనుడైన హేమాడు వారిని అనన్య శరణు వేడుచున్నాడు.
| ఇతి శ్రీ సంతసజ్జన ప్రేరితే | భక్త హేమాడపంత విరచితే |
| శ్రీ సాఈ సమర్థ సచ్చరితే | | శ్రీ సాఈనాథ నిర్యాణం నామ |
| త్రిచత్వారింశోధ్యాయః సంపూర్ణః |
||శ్రీ సద్గురూ సాఈనాథార్పణమస్తు|| శుభం భవతు ||
1. వీట.
2. యా ఆడనావాచా బాబాంచా ఎక భక్త.
3. ఎకనాథ మహారాజ.
4. అరణ్య.
